Jesteś tutaj:

Kategoria: Nowe książki

Artur Trapszyc – Dla żeglowania bezpiecznego : święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych

Opublikowano w dniu

Niebieski kształt otwartej książki. Napis: Artur Trapszyc. Dla żeglowania bezpiecznego. Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych

Artur Trapszyc

Dla żeglowania bezpiecznego

Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych

Wydawnictwo; Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej

Toruń 2017

Sygnatura SIRr XXXIV/170

W 2017 roku Muzeum Etnograficzne w Toruniu zorganizowało wystawę „Dla żeglowania bezpiecznego. Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych”.

W samym Muzeum funkcjonuje Dział Rybołówstwa i Zajęć Wodnych, który zajmuje się problematyką wiślaną.

Kolekcja muzealna na ten temat liczy 3500 muzealiów.

W przeszłości życie zawodowe i religijne były ze sobą silnie powiązane.

Szyprowie, galarnicy, retmani, flisacy, oryle, rybacy, przewoźnicy, piaskarze i szkutnicy oddawali się pod opiekę swoim świętym patronom.

Ich religijność była częścią kultury ludowej.

Ramy chronologiczne opracowania określa rok 1466 kiedy to II pokój toruński i przyłączenie Prus Królewskich do Korony otworzyły żeglugę wiślaną.

Narracja autora doprowadzona jest aż do lat 70-tych XX wieku, kiedy to nastąpiło obumarcie żeglugi wiślanej.

Wiślani wodniacy modlili się w nadwiślańskich sanktuariach do świętych Andrzeja, Antoniego, Barbary, Jana Chrzciciela, Jana Nepomucena, Krzysztofa, Mikołaja i Wojciecha.

W książce zamieszczono bogaty materiał ikonograficzny z wizerunkami świętych, które to można odnaleźć wzdłuż całego biegu Wisły.

Oglądać można zdjęcia kościołów, klasztorów, kaplic i kapliczek, ołtarzy, obrazów i malowideł ściennych, figur, sztandarów, feretronów i relikwiarzy.

Autor: Dział Informacyjno-Bibliograficzny

Bożena Stelmachowska – Rok obrzędowy na Pomorzu

Opublikowano w dniu

Niebieski kształt otwartej książki. Napis: Bożena Stelmachowska - Rok obrzędowy na Pomorzu

Bożena Stelmachowska

Rok obrzędowy na Pomorzu

Wydawnictwo Region

Gdynia 2016

Sygnatura SIRr IX/61

Nowe wydanie „Roku obrzędowego na Pomorzu” Bożeny Stelmachowskiej zostało opublikowane na podstawie tekstu z 1933 roku, który wydrukował Instytut Bałtycki.

Rok obrzędowy obejmuje zwyczaje i obrzędy ludowe, które towarzyszą świętom religijnym, następującym w porządku roku liturgicznego.

Rok obrzędowy dzieli się zwykle według czterech pór roku, wiejskie zwyczaje odnoszą się bowiem do pracy na roli i w gospodarstwie.

Ludowe zwyczaje są częścią niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Bożena Stelmachowska prowadziła badania etnograficzne na Pomorzu w pierwszej połowie XX wieku.

Posługiwała się metodą kwestionariuszową.

Jej ankiety wypełniali przedstawiciele lokalnych elit – nauczyciele, urzędnicy, służby mundurowe, właściciele majątków ziemskich.

Obszar badań obejmował Kociewie, Kaszuby, Bory Tucholskie, Krajnę, ziemię chełmińską, ziemię dobrzyńską, ziemię michałowską, ziemię lubawską.

Dzięki niej utrwalono wiejską obrzędowość, kulturę ludową i lokalne tradycje przedwojennego Pomorza.

Autor: Dział Informacyjno-Bibliograficzny

Marcin Nowicki – Od klasztoru do więzienia : historia Zakładu Karnego nr 1 w Grudziądzu

Opublikowano w dniu

Niebieski kształt otwartej książki. Napis: Marcin Nowicki Od klasztoru do więzienia Historia Zakładu Karnego nr 1 w Grudziądzu

Marcin Nowicki

Od klasztoru do więzienia
Historia Zakładu Karnego nr 1 w Grudziądzu 

Wydanie II uzupełnione i poprawione

Wydawnictwo Unitex

Bydgoszcz 2018

Sygnatura SIRr XXIV/20

Książa „Od klasztoru do więzienia : historia Zakładu Karnego nr 1 w Grudziądzu” jest owocem wieloletnich badań archiwalnych autora.

Materiały do książki zdobył w czasie żmudnych kwerend w:

  • Archiwum Prowincji Franciszkanów Reformatów w Krakowie
  • Archiwum Państwowym W Gdańsku, Bydgoszczy i Toruniu
  • Archiwum Akt Nowych w Warszawie
  • Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej
  • Archiwum Parafii św. Mikołaja w Grudziądzu
  • Fundacji Generał Elżbiety Zawadzkiej w Toruniu
  • Geheimes Staatsarchiv Berlin-Dahlem (Niemcy)
  • Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu

Monografię rozpoczyna  rozdział poświęcony Zakonowi Braci Mniejszych Ściślejszej Obserwancji Reformatów.

Następnie dowiadujemy się o powstaniu po 1749 roku i funkcjonowaniu konwentu Reformatów w Grudziądzu.

Osobno omówiono architekturę kościoła i klasztoru, wystrój i sprawy pochówków.

Zapoznamy się z okolicznościami kasaty klasztoru w 1801 roku przez władze pruskie.

Prusacy utworzyli w budynkach poklasztornych więzienie państwowe oraz  Dom Poprawy.

Kary odbywali tu mężczyźni i kobiety.

Autor przybliżył prawo karne obowiązujące w Prusach oraz różnice między istniejącymi formami kary pozbawienia wolności.

W czasie I wojny światowej Niemcy przekształcili więzienie na szpital wojskowy.

Kolejny rozdział poświęcony jest polskiemu zakładowi karnemu w Grudziądzu utworzonemu w 1920 roku.

W czasie II wojny światowej funkcjonowało tu więzienie Wehrmachtu.

Po wojnie NKWD urządziło w Grudziądzu własne więzienie.

Autor opisał też wojenne i powojenne losy grudziądzkich funkcjonariuszy straży więziennej.

W 1946 roku wznowiło swoją działalność polskie więzienie.

Epilogiem dziejów budynku poklasztornego stała się jego modernizacja i prace nad renowacją kościoła zakończone w latach 2012 i 2013.

Monografia ilustrowana jest wielką ilością starych planów, dokumentów i fotografii.

Poznajemy kolejne etapy rozbudowy więzienia oraz życie codzienne więźniów i funkcjonariuszy,

Autor: Dział Informacyjno-Bibliograficzny

Do góry

Skip to content