Janusz Pokrzywnicki
Bramy Twierdzy Toruń
Atlas Twierdzy Torun
Zeszyt 6
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji im. Adama Freytaga w Toruniu
Toruń 2013
Sygnatura SIRr XXV/32z.6
Jest to już szósta publikacja w serii „Atlas Twierdzy Toruń”
- zeszyt 1 – Historia i źródła fortyfikacji Twierdzy Toruń
- zeszyt 2 – Fort Kolejowy
- zeszyt 3 – Fort Jakuba
- zeszyt 4 – Fort I – Jan III Sobieski
- zeszyt 5 – Fort II – Stefan Czarniecki
- zeszyt 6 – Bramy Twierdzy Toruń
Toruń w XIX wieku w dalszym ciągu opasany był murami i wałami, których początki sięgają średniowiecza i czasów nowożytnych.
W XIX wieku wraz z budową pruskiej twierdzy powstały również nowoczesne bramy forteczne, opasujące dzisiejszą starówkę.
Janusz Pokrzywnicki omawia budowę i eksploatacje bram fortyfikacji miejskich w latach 1815-1870 oraz przebudowę i budowę nowych bram po 1870.
Autor szczegółowo opisał następujące obiekty:
- Brama Jakubska
- Brama Chełmińska
- Brama Bydgoska
- Brama Ciemna
- bramy wypadowe
- Brama Kaszownika
- Poterna Lunety III
- Brama Lubicka
- Brama Kolejowa
- Brama wojenna – Jakubska
- furty nowego muru nadwislanego
- grodze
Prawie wszystkie XIX-wieczne bramy Torunia zostały rozebrane – Brama Chełmińska w 1904 roku, pozostałe w 1922.
Do naszych czasów zachowała się tylko Brama Kolejowa.
Tym większe uznanie należy się twórcy opracowania, który dotarł do wielu cennych i unikatowych map, planów i dawnych fotografii bram twierdzy.
