Ignacy Koschembar-Łyskowski urodził się 12 września 1820 roku w majątku Mileszewy na ziemi michałowskiej.

Folwark obejmował 650 ha ziemi.

Ukończył gimnazjum w Chełmnie w 1843 roku.

Studiował teologię we Fryburgu, Bonn i Wrocławiu.

Niestety zachorował wtedy na tyfus i musiał przerwać studia.

 

 

Co gorsze nabawił się gruźlicy kości, bardzo ciężkiej i nieuleczalnej wówczas choroby, a przy tym niezwykle bolesnej.

Zmagał się z nią przez całe życie.

Wracając powoli do zdrowia wydał w 1847 roku w Brodnicy u niemieckiego drukarza Carla Augusta Köhlera tomik swoich wierszy „Poezye Ignacego Łyskowskiego ziemianina na Michałowskiej ziemi”.

W tej samej drukarni wydal w 1848 roku swoje polityczne credo pod tytułem „Słowa prawdy”.

 

Krytycznie odniósł się do zrywów powstańczych i nadziei na międzynarodową pomoc.

W duchu pozytywistycznym wzywał szlachtę i duchowieństwo do pracy organicznej na rzecz oświecenia i uobywatelnienia ludu.

Sam również wiele wysiłku poświęcił rozwojowi swojego gospodarstwa.

Na okres Wiosny Ludów przypada początek jego działalności publicznej.

W 1848 roku został delegatem powiatów brodnickiego i lubawskiego do ogólnoniemieckiego Zgromadzenia Narodowego we Frankfurcie nad Menem.

Zaangażował się w rozwój na Pomorzu działalności Ligii  Polskiej.

 

 

W 1850 roku został pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma „Nadwiślanin”, które wychodziło w Chełmnie w drukarni Józefa Gółkowskiego.

W Chełmnie w 1851 roku wydał też podręcznik rolnictwa „Gospodarz Prus Zachodnich czyli poradnik gospodarski dla pomniejszych właścicieli rolniczych”.

Był to niezwykle popularny podręcznik o czym świadczy, że miał aż 12 wydań i 100 tysięcy sprzedanych egzemplarzy.

Troska o podniesienie poziomu rolnictwa była jednym z najważniejszych pól działalności Ignacego Łyskowskiego.

 

Od 1853 roku Ignacy Łyskowski prowadziła samodzielnie folwark w Mileszewach.

Zorganizował on w 1861 roku okolicznych ziemian i włościan w Towarzystwo Agronomiczne Ziemi Michałowskiej.

Zajęło się ono wyjaśnianiem chłopom trudnej sztuki przechodzenia z trójpolówki na płodozmian oraz zakładaniem biblioteczek ludowych.

Łyskowski widział w „pracy racjonalnej” jedyną możliwość obrony polskiego mienia.

Twierdził, że wojują nie tylko ludzie, ale i kapitały.

 

 

 

 

Wyrazem tego było powołanie przez jego brata stryjecznego Mieczysława Łyskowskiego, razem z Teodorem Donimirskim i Antonim Kalksteinem „Banku Kredytowego Donimirski-Kalkstein-Łyskowski” w Toruniu w 1866 roku.

Ignacy Łyskowski w 1867 roku razem z Teodorem Donimirskim i Hiacyntem Jackowskim zwołał w Toruniu pierwsze posiedzenie sejmiku gospodarczego Polaków z Prus Zachodnich.

Obrady jego były wyrazem pracy organicznej.

Odtąd sejmik gospodarski zbierał się co roku.

Dyskutowano na nim o metodach rozwoju rolnictwa i nowych kapitalistycznych formach rozwoju działalności gospodarczej.

 

W 1869 roku Ignacy Łyskowski, Ludwik Ślaski i Leon Czarliński powołali Towarzystwo Moralnych Interesów Ludności Polskiej pod Panowaniem Pruskim.

Celem towarzystwa było krzewienie oświaty i ochrona języka polskiego, ale też podnoszenie fachowej wiedzy rolników i rzemieślników.

W  ciągu pierwszych 5 lat jego działalności założono około 40 bibliotek ludowych.

W 1877 roku w Pelplinie w drukarni Stanisława Romana ukazał się „Elementarz Polski” autorstwa Ignacego Łyskowskiego.

Również i on miał wiele wysokonakładowych wydań.

 

 

 

W 1866 roku Ignacy Łyskowski został wybrany posłem do sejmu pruskiego, gdzie starał się zapobiegać dyskryminacji języka polskiego.

Liczył on na próżno w tym względzie na oświecone i liberalne warstwy społeczeństwa niemieckiego.

Od 1881 roku był też posłem do parlamentu niemieckiego.

W 1875 roku Ignacy Łyskowski został wybrany pierwszym prezesem Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

Ignacy Łyskowski zmarł 14 lipca 1886 roku w Poznaniu.

Został pochowany w kościele w Lembargu (koło Mileszew) w krypcie pod wielkim ołtarzem.

Książki autorstwa Ignacego Łykowskiego dostępne w Książnicy Kopernikańskiej:

1.	Beitrage zur Beleuchtung der Gleichherechtigungsfrage der polnischen Sprache in Westpreussen zunaechst eine Denkschrift für die Mitglieder des Hauses der Abgeerdneten / Ignacy Łyskowski. – Posen : W. Łebiński, 1872.
2.	Curiculum vitae / Ignacy Łyskowski. – Leipzig : Selbstverlag des Verfassers., 1861.
3.	Elementarz polski napisany z polecenia Towarzystwa Moralnych Interesów / Ignacy Łyskowski. – Pelplin : E. Michałowski, [b. r.].
4.	Gospodarz / Ignacy Łyskowski. – Toruń : Wydawnictwo Młotkowski, 2006.
5.	Gospodarz / przez Ignacego Łyskowskiego. – 2 popr. wyd. – Brodnica : C. A. Köhler, 1853.
6.	Gospodarz / przez Ignacego Łyskowskiego. – 3 popr. wyd. – Brodnica : C. A.Köhler, 1861.
7.	Gospodarz / przez Ignacego Łyskowskiego. – Brodnica : C. A.Köhler, 1853.
8.	Gospodarz : według wymagań tegorocznych / przez Ignacego Łyskowskiego ; oprac. Bolesław Bardzki. – 6 popr. wyd. – Toruń : J. Buszczyński, 1893.
9.	Gospodarz Prus Zachodnich czyli Poradnik gospodarski dla pomniejszych właścicieli rolniczych. Cz. 1, O rolnictwie / [Szymon]. – [Chełmno : J. Gółkowski, 1851].
10.	Gospodarz Prus Zachodnich czyli Poradnik gospodarski dla pomniejszych właścicieli rolniczych [Mikroforma]. Cz. 1 O rolnictwie/ [Szymon]. – Chełmno : Józef Gółkowski, 1851.
11.	Listy Ignacego Łyskowskiego do Wojciecha Lipskiego / wydał Witold Jakóbczyk. – Toruń : Tow. Naukowe, 1939.
12.	Die Nationalitaetsfrage der polnischen Bevoelkerung unter preussischer Herrschaft von einem Westpreussischen Polen 1875 / Ignacy Łyskowski. – Posen : J.I. Kraszewski, 1875.
13.	Pieśni gminne i przysławia ludu polskiego w Prusach Zachodnich / Ignacy Łyskowski. – Brodnica : C. A.Köhler, 1854.
14.	Pieśni gminne i przysławia ludu polskiego w Prusach Zachodnich / Ignacy Łyskowski. – Wyd. 2. – GNiezno : J. Chociszewski, 1907.
15.	Poezye Jg. Łyskowskiego, ziemianina na michałowskiéj ziemi. – Brodnica : drukiem i nakładem C. A. Köhlera, 1847.
16.	Rzecz o towarzystwie moralnych interesów ludności polskiej pod panowaniem pruskiem / przez Ignacego Łyskowskiego. – Poznań : M. Leitgebr, 1869.
17.	Słowa prawdy / przez Ignacego Łyskowskiego. – Brodnica : nakł. i czcionkami C. A. Köhlera, 1848.
18.	Sprawozdanie posła powiatu brodnickiego Ignacego Łyskowskiego o petycyi ludności polskiej Prus Zachodnich względem równouprawnienia języka polskiego z niemieckim. – Poznań : J. I. Kraszewski, 1873.
19.	Szymon, Gospodarz Prus Zachodnich czyli Poradnik gospodarski dla pomniejszych właścicieli rolniczych. Cz. 1, O rolnictwie / Ignacy Łyskowski. – Chełmno : G. Gółkowski, 1851.
20.	Trzy nauki gospodarskie napisane dla włościańskich gospodarzy / przez Ignacego Łyskowskiego. – Nowe wydanie. – Poznań : J. I. Kraszewski, 1876.
21.	Trzy nauki gospodarskie napisane dla włościańskich gospodarzy / przez Ignacego Łyskowskiego. – Nowe wydanie popr. – Poznań : J. I. Kraszewski, 1883.

 

Zainteresowanym osobą Ignacego Łyskowskiego polecamy znajdujące się w Książnicy Kopernikańskiej opracowania:

 

Szczepan Wierzchosławski

Ignacy Łyskowski 1820-1886
Polityk i publicysta, pierwszy prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu

Toruń 2013

Sygnatura SIRr IIIB/Łyskowski

 

Alojzy Tujakowski

Ignacy Łyskowski
Działacz społeczny i narodowy ziemi michałowskiej
1820-1886

Toruń – Brodnica 1977

Sygnatira SIRr IIIB/Łyskowski

 

Władysław Łebiński

Ignacy Łyskowski : życiorys

Poznań 1907

Sygnatura MAG 258844