Next Page
Cykl: „100 lat Niepodległego Torunia. Warto pamiętać”
Seria: „Prasa i czasopisma pomorskie II RP”
Prasa wąbrzeska okresu II RP w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu
W naszych unikatowych zbiorach prasy międzywojennej, znajdują się i tytuły prasowe z Wąbrzeźna. Prasa w tym mieście wiele zawdzięcza Bolesławowi Szczuce, który uczył się zawodu w renomowanej drukarni Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu (w 1900 zdał tam egzamin i uzyskał dyplom drukarza). Swą pierwszą drukarnię założył w Lubawie, i od 1913 r. wydawał w języku polskim „Głos Lubawski”, który był mutacją „Naszej Gazety” ze Starogardu Gdańskiego. Pismo skierowane było do Polaków zamieszkujących Pomorze. Aktywnie uczestniczył także w pracach Polskiej Rady Ludowej w Lubawie. Był aresztowany i więziony przez władze pruskie za swą propolską działalność.
Jesienią 1920 r. przeniósł drukarnię do Wąbrzeźna, na prośbę starosty wąbrzeskiego Józefa Szczepańskiego. Został zapamiętany jako redaktor, społecznik, działacz niepodległościowy, zaangażowany również w akcje charytatywne, i kulturalne, wydawca i drukarz. Był prezesem (1923-1930) Towarzystwa Ludowego w Wąbrzeźnie, w towarzystwie (działającym od 1904), propagowano patriotyzm i miłość do ojczyzny. Przeciwdziałano prądom niekatolickim i wyraźnie jego członkowie opowiadali się za przestrzeganiem norm jakie wyznacza wiara katolicka. O tym pisano na łamach pism wydawanych przez drukarnię Bolesława Szczuki. W drukach tych popularyzowano także historię, sam Szczuka wygłosił w 1925 r. referat o swym imienniku Bolesławie Chrobrym.
B. Szczuka był prywatnym wydawcą, wpływowym redaktorem gazety „Głosu Wąbrzeskiego”, który wychodził także jako „Głos Pomorza i Ziemi Warszawskiej” (wyd. Warszawa ; Toruń ; Gdynia ; Wąbrzeźno) i „Głos Pomorza”. Pismo od 1931 r. zyskało podtytuł: bezpartyjne polsko-katolickie pismo ludowe, wydawane w Wąbrzeźnie, Kowalewie, Golubiu. Oczywiście o bezpartyjności nie było mowy, podobnie jak w wielu pismach pomorskich, taki podtytuł nie miał odbicia w tekstach gazety. Ten sztandarowy tytuł był wydawany przez Zakłady Graficzne B. Szczuki. Zamieszczano tam wiadomości o imprezach kulturalnych i ważne dla społeczności lokalnej informacje z miasta i powiatu. Redakcja gazety mieściła się w Zakładach Graficznych Bolesława Szczuki przy ul. Mickiewicza 11. Pierwszy numer gazety ukazał się 1 października 1920 r.
Pismo wychodziło trzy razy w tygodniu, w objętości od 4 do 16 stron, w zależności od dodatków, które towarzyszyły gazecie. Były one skierowane, podobnie jak i w innych lokalnych poczytnych gazetkach, do rolników, dzieci i młodzieży. Były to m.in. „Rolnik” „Nasz Przyjaciel”, „Gwiazdka młodzieży”, „Opiekun Dziatwy”, „Opiekun Młodzieży”, „Poradnik Gospodarczy”, „Pomorzanin” (Wąbrzeźno; 1927) „Od Naszego Morza” (bezpłatny dodatek poświęcony sprawom wybrzeża morskiego, organ Oddziału wąbrzeskiego Ligi Morskiej i Kolonjalnej), „Przyszłość”, „Świat Kobiecy”. Był wydawany także dodatek powieściowy, a także nakładem „Głosu Wąbrzeskiego” wydawano okolicznościowe jednodniówki. Artykuły „Głosu” dotyczyły zarówno wydarzeń krajowych, jak i zamieszczano tam relacje z obszaru województwa pomorskiego.
Bolesław Szczuka był zacnym i znaczącym obywatelem Wąbrzeźna, ale był, co warto przypomnieć, lubiany przez swych pracowników. Świadczy o tym okolicznościowy druk, zachowany w zasobach Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. Witalisa Szlachcikowskiego w Wąbrzeźnie: „W dowód szacunku swemu szefowi” [19 VIII 1925, pracownicy „Głosu Wąbrzeskiego”]. Druczek został wręczony w piątą rocznicę wydania „Głosu Wąbrzeskiego”. W tych wierszowanych życzeniach możemy m.in. przeczytać:
Wiec byłeś wówczas, gdy Polska wołała
Na Synów swoje: do pracy do dzieła
Nie drżałeś nigdy, bo w sercu gorała
Ta miłość Ojczyzny, co swego dopięła.
[…]
I Ty tam byłeś, w pruskich więzień piekle
Boś przecie walczył o Polski świt wolny !
I Ty, do pracy wziąłeś się zaciekle
Już na wolności, Ty, pracownik zdolny.
My, dzisiaj, Szefie, w Twych imienim gody
Gdy Polska cała wolna i potężna
Jedno życzymy w zaraniu swobody
Niechaj ta Polska w pracę będzie mężna
W mieście wychodziła także, w l. 1921-1931, trzy razy w tygodniu „Gazeta Wąbrzeska”, organ katolicko-narodowy, (właściwie endecki), jej redaktorem odpowiedzialnym był Antoni Tadeuszewski, (ale także Aleksander Zalewski, Edward Piszcz, Antoni Czerwiński, Józef Zieliński, Antoni Czerwiński). Hasło które przyświecało redakcji Bóg i Ojczyzna, było popularne na Pomorzu. Jej odbiorcami byli kupcy, rzemieślnicy i rolnicy, ale także lokalne duchowieństwo.
Warto zauważyć także w zbiorach Książnicy wąbrzeskie pismo: „Młodzież Pomorska. Organ Katolickiego Związku Młodzieży Polskiej na Diecezję Chełmińską” z lat 1926-1939, z m.in. zamieszczaną kroniką działalności Katolickiego Związku Młodzieży Polskiej, czy adresowane do najmłodszych czytelników: „Od Naszego Morza” pismo dla dzieci i młodzieży, (z podtytułem: „Ilustrowane czasopismo o morzu i Pomorzu”). Wydawane w początkowo tylko Grudziądzu, (jako „Dziecko Pomorza”), a od 1932 r. także w Wąbrzeźnie.
Zapraszam na opowieści o tych nieco zapomnianych gazetkach 12 listopada 2020 r. FB KK godz. 18.00
Pośród tytułów prasowych jakie zostały zdigitalizowanych z programu „Kujawsko-pomorska prasa cyfrowa 1920” w Wąbrzeźnie były wydawane:
„Gazeta Wąbrzeska”, Wąbrzeźno, 1921-1931
„Głos Wąbrzeski”, Wąbrzeźno, 1924-1937, kontynuacja pt. „Głos Pomorza i Ziemi Warszawskiej”, Wąbrzeźno, Warszawa, Toruń, Gdynia 1937
„Głos Pomorza dawniej „Głos Wąbrzeski”, Wąbrzeźno 1937-1939
dr Katarzyna Tomkowiak
Ignacy Danielewski (1829-1907)
Poeta, pisarz ludowy, księgarz, drukarz, wydawca
Cyryl Danielewski (1864-1923)
Dramatopisarz, tłumacz, aktor, działacz kulturalno-społeczny
Teka 11, nr 62
Ignacy Danielewski urodził się w 1829 roku w Borku Wielkopolskim.
Był nauczycielem w Trzemesznie i Bydgoszczy.
W 1855 roku przeniósł się do Chełmna.
Został dziennikarzem w „Nadwiślaninie” wydawanym przez Józefa Gółkowskiego, którego córkę poślubił.
Wkrótce przejął kierowanie jego drukarnią i księgarnią.
Duży sukces przyniosło mu wydawanie tygodnika „Przyjaciel Ludu”.
Dzięki popularności używał przydomku „Majster od Przyjaciela”.
Sygnatura WF 3865
Dużym sukcesem wydawniczym był też „Polski Kalendarz Katolicki dla Kochanych Wiarusów Prus Zachodnich, Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Śląska”.
Kalendarz ukazywał się przez 30 lat w wielotysięcznym nakładzie.
W 1862 roku władze pruskie skazały go na rok więzienia za naruszenie prawa prasowego.
W więzieniu w twierdzy Wisłoujście napisał pieśń „Wisło Moja, Wisło Stara”, która przyniosła mu popularność i wybór na posła do sejmu pruskiego.
W 1873 roku przeniósł się do Torunia, gdzie został redaktorem „Gazety Toruńskiej”.
Już w następnym roku znowu trafił do wiezienia na 14 miesięcy.
Sygnatura KM 01424
Po wyjściu z więzienia w 1875 roku założył czasopismo „Przyjaciel”, które wychodziło przez 40 lat.
W 1897 roku kierowanie gazetą przejął Jan Brejski.
„Przyjaciel” najpierw był tygodnikiem, potem stopniowo ewoluowali aż do sześciu wydań w tygodniu.
„Przyjaciel” na przełomie XIX i XX wieku był najpoczytniejszą gazetą toruńską.
„Gazeta Toruńska” ukazywał a się w nakładzie 2000 egzemplarzy, a „Przyjaciel” w nakładzie 7500 egzemplarzy.
Był również trzecim pod względem wysokości nakładu pismem polskim Prus Zachodnich po „Gazecie Grudziądzkiej” i po „Pielgrzymie” wydawanym w Pelplinie.
Danielewski wydawał też „Gazetkę dla Dzieci” oraz tygodnik rolniczy „Gospodarz”.
Sygnatura MAG 58013
Ignacy Danielewski parał się również twórczością literacką.
Pisał wiersze, baśnie, opowiadania.
Jego baśń „Historia o rycerzu i złotym zamku” doczekała się sześciu wydań.
Zmarł w Toruniu w 1907 roku.
W zbiorach Książnicy Kopernikańskiej dostępnych jest bardzo dużo jego publikacji.
| 1. | Asem i królowa duchów / opowiedział Ignacy Danielewski – Toruń : nakład Kazimierz Świt 1890. |
| 2. | Czemu dziad zawsze dziadem, choć mu wszyscy dają? : powieść / napisał Ignacy Danielewski. – Chełmno : W. Fiałek, (Chełmno : W. Fiałek). [ante 1909] |
| 3. | Gazetka dla Dzieci : dodatek bezpłatny do „Przyjaciela” / redaktor odpowiedzialny i nakładca Ignacy Danielewski. – Toruń : Ignacy Danielewski 1883-1889. |
| 4. | Historya o królewiczu, którego własny ojciec zaprzedał / [Ignacy Danielewski]. – Toruń : Druk. J. Buszczyńskich 1884. |
| 5. | Historya o rycerzu złotoskrzydłym, o porwanej dziewicy z drogim klejnotem i o złotym zamku / opowiedział Ignacy Danielewski. – Poznań : Księgarnia J. Chociszewskiego 1875. |
| 6. | Kalendarz Katolicki dla Kochanych Wiarusów w Zachodnich Prusach, W. Księstwie Poznańskiem i Szląsku na Rok … Ułożony po raz … przez Majstra od Przyjaciela Ludu. – Chełmno : nakł. Ignacego Danielewskiego, (Druk Józefa Gółkowskiego). 1861-1896 |
| 7. | Kazimierz Wielki, król Polski, po pięciu wiekach z grobu do nas przemawiający : książeczka dla ludu / przez Majstra od Przyj. Ludu. – Chełmno : nakł. aut., (Chełmno : Ignacy Danielewski). [1869] |
| 8. | Kopciuszek : historya bardzo piękna o sierocie, co wyszła za królewicza, o złej macosze i dwóch jej córkach srodze ukaranych / napisał Ignacy Danielewski. – Toruń : K. Świta, (Toruń : J. Buszczyński). 1890 |
| 9. | Król polski ratuje Niemcy i chrześcijaństwo : opis Odsieczy Wiedeńskiej przez Jana III. Sobieskiego dnia 12. września 1683 r. : na dwusetną rocznicę wydany / przez Majstra od Przyjaciela (Ignacego Danielewskiego w Toruniu). – Toruń : nakł. wydawcy, (Toruń : druk. J. Buszczyńskiego). 1883 |
| 10. | Nauka o wyborach do niemieckiego parlamentu / przez Majstra od Przyjaciela Ludu [Ignacego Danielwskiego] – Chełmno : czcionki i nakład Ignacy Danielewski 1867. |
| 11. | Nauka o wyborach do pruskiej izby poselskiej / Ignacy Danielewski. – Toruń : [s.n.], (Toruń : Druk. J. Buszczyński). 1876 |
| 12. | Nauka o wyborach do rejchstagu pólnocno niemieckiego / przez Majstra od Przyjaciela Ludu. – Chełmno : czcionkami i nakł. Ignacego Danielewskiego 1867. |
| 13 | Niektóre myśli i fakta na pożytek w teraźniejszem położeniu Polski / przez J. D. – Chełmno : [s.n.], (Chełmno : I. Danielewski). 1862 |
| 14. | Unii Lubelskiej / napisał Majster od Przyjaciela Ludu na pamiątkę trzechsetnej rocznicy w dniu 11 sierpnia 1869 r. – Chełmno : [s.n., (Chełmno : I. Danielewski). 1869] |
| 15. | Trzy pieśni o królu Janie III. Sobieskim. – Toruń : I. Danielewski, ([S.l.] : E. Lambeck). 1883 |
| 16. | Żywot świętych Cyryla i Metodego apostołów słowiańskich : książeczka dla ludu na tysiączną rocznicę śmierci św. Metodego i jubileusz Welehradzki / napisał Majster od Przyjaciela Ludu Ignacy Danielewski w Toruniu. – Toruń : nakł. „Przyjaciela”, (Toruń : druk J. Buszczyńskiego |
Sygnatura TN, Teka 1, nr 4
Cyryl Danielewski urodził się w Chełmnie w 1864 roku.
Uczył się w gimnazjum w Toruniu, ale że było hakatystyczne przeniósł się do gimnazjum w Chełmnie.
Studiował w Paryżu.
Ukończył Rządową Szkołę Dramatyczną w Warszawie.
Był popularnym aktorem i dramaturgiem.
Zadebiutował jako aktor już w wieku 16 lat.
Grał na scenach Warszawy, Krakowa, Lwowa, Łodzi, Poznania.
Występował w Petersburgu, Moskwie i Odessie.
Był aktorem charakterystycznym i komicznym oraz dobrej klasy śpiewakiem.
Występował też w kabaretach i operetkach, na potrzeby których sam pisał kuplety, piosenki, dowcipy.
Na przełomie stuleci prasa nazywało go „jednym z największych ulubieńców polskiej publiki teatralnej, znanym dobrze we wszystkich dzielnicach dawnej Polski”.
Swoją pierwszą sztukę sceniczną opublikował w wieku 16 lat w „Gazecie Toruńskiej”.
Była to jednoaktowa komedia „Dzienniczek panny Pompery”.
Na łamach „Gazety Toruńskiej” wydrukowano również w odcinkach inne jego sztuki:
– Nasze paryżanki (1885)
– Pani Geldhab (1882)
Cyryl Danielewski, Nasze Paryżanki, komedya w pięciu aktach, Toruń 1885, drukarnia J. Buszczyńskiego, Sygnatura WF 547
Jego historyczno-patriotyczna „Legenda Pomorza, czyli rok 997” przyniosła mu duże uznanie.
Ale był również autorem popularnych wodewili, jak choćby „Karnawał warszawski”.
Wodewil „Polacy w Ameryce” grany był w Toruniu 62 razy w ciągu jednego sezonu.
Tłumaczył rownież utwory dramatyczne z języków francuskiego, niemieckiego, szwedzkiego i rosyjskiego.
Jako pierwszy przetłumaczył na język polski sztuki Henryka Ibsena.
W 1920 roku zakończył karierę teatralną.
Wrócił do Torunia i został urzędnikiem Magistratu.
Organizował dalej amatorskie przedstawienia dla szerokiej publiczności.
Zmarł w 1923 roku.
Został pochowany obok ojca na cmentarzu parafialnym św. Jakuba (przy ul. Antczaka).
Gazeta Toruńska, 1880, nr 73, Źródło: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
Tadeusz Zakrzewski
hasło: Danielewski Ignacy (1829-1907)
W: Toruński Słownik Biograficzny
T. 1, s. 71-72
Sygnatura SIRr IIIA/12t.1
Kazimierz Przybyszewski
hasło: Danielewski Cyryl Zbigniew
W: Toruński Słownik Biograficzny
T. 1, s. 69-71
Sygnatura SIRr IIIA/12t.1
Ewa Dobrowolska, Danuta Poklewska
Literatura polska na łamach „Gazety Toruńskiej” (1867-1921)
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Z. 39. Nauka o Książce 6, s. 33-91
Sygnatura MAG 04624-39
Andrzej Bukowski
hasło: Danielewski Cyryl
Polski Słownik Biograficzny
Tom 4, s. 408-409
Sygnatura SIRr XVIa/1-t.4
ks. Alfons Mańkowski
hasło: Danielewski Ignacy
Polski Słownik Biograficzny
Tom 4, s. 409-410
Sygnatura SIRr XVIa/1-t.4
E-ski (Eugeniusz Baliński)
śp. Cyryl Danielewski (Epitafium z grona przyjaciół i znajomych)
Monitorek, 1923, nr 1, s. 8-9
Sygnatura MAG 29385
Kazimierz Przybyszewski
Ludzie Torunia odrodzonej Rzeczypospolitej (1920-1939)
s. 90-93
Sygnatura IIIA/43
ks. Alfons Mańkowski
Ignacy Danielewski (1829-1907)
Szkic biograficzno-literacki
Toruń 1908
Sygnatura MAG TN 7749
Jerzy Kałdowski
Ignacy Danielewski autor „Wisły” : 1829-1907
Chełmno 1986
Sygnatura SIRr IIIB/Danielewski Ignacy
Jacek Banach
Toruński „Przyjaciel” zapomniana gazeta z okresu zaboru (1876-1917)
Rocznik Toruński
T. 19, s. 179 – 202
Sygnatura SIRr II/18t.19
Stefan Rafiński
Chełmiński słownik biograficzny
s. 40 – 42
Sygnatura SIRr IIIA/67
Ernest Lambeck urodził się 12 listopada 1814 roku w Górsku koło Torunia.
Jego ojciec był ewangelickim pastorem, a dziadek generałem armii bawarskiej.
Uczęszczał do gimnazjum w Toruniu i Norymberdze.
W 1840 roku otworzył w Toruniu księgarnię.
Działała przy niej również wypożyczalnia książek.
W 1845 roku nabył od władz miasta Drukarnię Rady Miasta Torunia.
Drukarnia miała swoją siedzibę przy ul. Piekary 37/39.
Wydawał zarówno książki niemieckie jak i polskie.
Drukował czasopisma, kalendarze, modlitewniki, śpiewniki, podręczniki i powieści.
W 1858 roku wydał „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
Było to pierwsze nieocenzurowane wydanie na ziemiach polskich.
Niestety przedsięwzięcie to okazało się klapą handlową.
Opinia publiczna przyjęła wydanie Lambecka chłodno, gdyż dokonało się z pominięciem praw rodziny i spadkobierców Adama Mickiewicza oraz nabywcy praw wydawniczych warszawskiego księgarza Samuela Henryka Merzbacha.
Lwowski „Dziennik Literacki” (1859, nr 1, s. 12) wręcz wrogo odniósł się do toruńskiego wydawcy.
„W Toruniu księgarz Ernest Lambeck ogłosił przedruk wszystkich Dzieł Mickiewicza i zaczął od Pana Tadeusza we dwóch tomach, bez względu, ze prawo wydawnictwa ich nabył za znaczna sumę pan Merzbach w Warszawie, od dzieci wieszcza. Podobna spekulacja księgarska grzecznie nazywa się kontrfazonem, kontrafakcją, po polsku zaś bez ogródek kradzieżą i karygodnym złodziejstwem, w którem spodziewamy się, że nikt nie zechce brać udziału, ani żaden księgarz polski przez sprzedawanie, ani nikt z polskiej publiczności przez kupno przedruku za wysoką cenę, gdyż dwa pierwsze tomy sprzedaje po złotych piętnaście .”
Nakład próbowano sprzedać później w ramach wydań z 1865 i 1878 roku.
Adam Mickiewicz
Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie
Historia szlachecka z r. 1811 – 1812
we dwunastu księgach wierszem
Drugie, tanie wydanie
Nakładem i drukiem Ernsta Lambecka
Toruń 1865
Sygnatura Cimelia MAG 53544
Adam Mickiewicz
Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie
historia szlachecka z roku 1811 i 1812
we dwunastu księgach wierszem
Drugie, tanie wydanie
Drukiem i nakładem Ernst Lambeck
Toruń 1878
Sygnatura MAG 50010, MAG 175398
Wielką popularność zdobyły za to kalendarze polskie wydawane przez Lambecka:
- Toruński kalendarz katolicko-polski dla Prus Zachodnich, W. Ks. Poznańskiego i Szląska
- Kalendarz ewangelicko – polski dla Mazur, Szląska i dla Kaszubów
Toruński kalendarz katolicko-polski
dla Prus Zachodnich, W. Ks. Poznańskiego i Szląska
na rok zwyczajny 1879
Nakładem i drukiem księgarni Ernesta Lambecka
w Toruniu
Sygnatura WF 343
Kalendarz ewangelicko – polski
dla Mazur, Szląska i dla Kaszubów
na rok zwyczajny 1886
Nakładem i drukiem księgarni Ernesta Lambecka
w Toruniu
Sygnatura WF 2280
Wiele razy wznawiany był również wydawany u Lambecka śpiewnik „Zbiór pieśni dla dzieci” opracowany przez Teodora Kiewicza.
Thorner Zaitung, Sygnatura KM_01410
Ernst Lambeck wydawał również od 1867 roku poczytny toruński dziennik „Thorner Zeitung”.
Drukował książki pisane przez profesorów toruńskiego gimnazjum oraz prace członków niemieckiego towarzystwa naukowego „Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst zu Thorn”
– Sygnatura MAG 34853
Działalność wydawniczą drukarni Lambecka dokumentuje wydany przez niego katalog publikacji z lat 1840-1890 – „Verlags-Katalog von Ernst Lambeck : Verlags-Buchhandlung in Thorn vom 15. Mai 1840 bis 15. Mai 1890”.
Katalog dzieli całą produkcje drukarni na cztery podstawowe działy:
– Deutscher Verlag – wydawnictwa niemieckie
– Musikalien – muzykalia
– Ansichten und Karten – widoki i mapy
– Polnischer Verlag – wydawnictwa polskie
Wymieniono w nim aż 64 pozycje w języku polskim:
- Abecadło nowe czyli książeczka początkowego czytania z obrazkami kolorowanemi
- Gąsiorowski Antoni Alojzy – Bigos wszechnica Polska
- Chociszewski Józef – Listownik
- Chrześcijańskie błogosławieństwo domowe
- Czerski – Moje usprawiedliwienie się, względem odstępu od rzymsko-nadwornego kościoła
- Czerski, Zsatkowicz – Katechizm nauk apostolsko-katolickiej Wiary
- Czy mówisz po polsku?
- Dąbek Felix – Jego życie, sprawa i wyrok sadu przysięgłego
- Dambrowski Samuel – Kazania albo Wykłady Porządne świętych ewangelii niedzielnych przez cały rok
- Elementarz nowy polski z obrazkami kolorowanemi
- Elementarzyk polski z obrazkami malowanemi
- Gąsiorowski Antoni – Chowanna duchowna
- Gąsiorowski Antoni – Elementarz polski
- Gorzkie żale, czyli Nabożeństwo Passyjne
- Gra towarzyska w pytaniach i odpowiedziach
- Gramatyka Niemiecka dla Polaków
- Gregorowicz M. – Serdeczne Modły czyli Nabożeństwo prawowiernych Katolików
- Grodzki A. – Książeczka do Nabożeństwa
- Schmid Christoph – Jaskinia Beatusa. Powieść dla wszystkich czytelników szlachetnie myślących, zwłaszcza dla Młodzieży
- Kalendarzyk Sjerp-Polaczka, Katolicko-Polski (1860-1877)
- Kalendarz Toruński, Katolicko-Polski dla Prus Zachodnich, Wielk. Księs. Pozn. i Szlązka (1878-1891)
- Kalendarz narodowy, Ewangielicki, religijno-patryotyczny. Prawdziwy Prusak (1855-1866)
- Kalendarz ewangielicko-polski dla Mazur, Szląska i Kaszubów (1886-1890)
- Schmid Christoph – Kaplica w lesie i Gołąbek, dwie powieści moralne dla dzieci
- Karawika, czyli modlitwy podczas cholery
- Gąsiorowski Antoni – Katolik prawdziwy, czyli zbiór modlitw dla pobożnych katolików
- Kiewicz Teodor – Zbiór Pieśni dla szkół polskich
- Kilka słów jeszcze o oczynszowaniu włościan w królestwie polskiem
- Kilka uwag nad zadaniami racyonalnej politiki narodowej w chwili obecnej
- Kometa i zagubienie ziemi naszej w dzień 13 Czerwca 1857
- Kl. Teofil – Kopciuszek dla grzecznych dzieci
- Kuchnia polska, niezbędny podręcznik dla kucharzy i gospodyń
- Muray C.A. – Kwiat Preryi miedzy Indyjczykami
- Laski Teodor – Waleczni Prussacy, ich rycerska odwaga i zwycięstwo w krwawych bitwach przeciw Austryakom i niemieckim związkowym krajom
- Schmid Christoph – Lekarz cudowny i Starzec z gór. Dwie powieści
- Lekarz domowy to jest łatwy sposób leczenia francuską wódką z solą
- Listy miłosne z dołączeniem rozmaitych pamiątkowych wierszyków
- Litania dla Bractwa świętego Dzieciństwa Jezusowego
- Prejs Julian – Matka Najświętsza Chełmnieńska, czyli oswobodzenie Chełmna
- Medalik cudowny, 1832go roku w Paryżu wybity, również historya, opis icuda jego
- Memento Mori to jest Pamiętaj na śmierć! Książka zawierająca Nabożeństwo do świętej Barbary
- Mickiewicz Adam – Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie
- Modlitwa do Najświętszej Panny Maryi w teraźniejszych Potrzebach naszych
- Modlitwy Missyjne
- Nabożeństwo za dusze zmarłych
- Jais Egidyusz – Nauki i modlitwy dla dzieci dorosłych mogące służyć skutecznie
- Ojciec kapucyn, czyli zwycięstwo wiary i miłości
- Schmid Christoph – Owoce dobrego wychowania, czyli dobre dzieci
- Pieśni mszalne, Nieszporne i inne nabożne do chwały Boskiej służące dla Chrześcijan Katolickich
- Preuss – Książka do uczenia się biblijnych historyi dla szkół elementarnych
- Sennik, czyli wróżenie ze snów na przeszło 1800 przypadków służące
- Schmid Christoph – Starzec z gór powieść dla dzieci
- Sznee – Dzierżawca początkujący, jako według postępu rolnictwa opracowanie
- Tomasz a Kempis – O Naśladowaniu Chrystusa
- Tomicki S. – Książka do Nabożeństwa dla Młodzieży Katolickiej
- Trzy powieści pięknej treści
- Woike – Dwa razy czterdzieści i ośm Biblijnych Historyi
- Wykaz przyjęcia do Bractwa trzeźwości, pod opieką Najświętszej Maryi Panny Gromnicznej od Ojca św. Piusa IX założonego
- Wyznanie wiary apostolsko-katolickiej przyjęte od apostolsko-katolickiej gminy w Toruniu
- Gąsiorowski Antoni – Wzory. Nowe polskie, do pisania szkolne systematyczne kalegrafijne
- Zbieranka katolicko-polska
- Zbiór pieśni kościelnych dla użytku szkół polsko-katolickich elementarnych
- Zbiór powinszowań. Najnowszy, polskich i francuskich na wszystkie uroczystości familijne
- Zschokke Henryk – Precz z gorzałką. Powieść pouczająca dla przestrogi wszystkich stanów i każdego wieku
Ernst Lambeck w 1890 roku otrzymał Honorowe Obywatelstwo Miasta Torunia.
Był z ducha liberałem i odcinał się od antypolskiej polityki władz pruskich.
Z tego powodu stanął nawet przed sądem w 1882 roku.
Zmarł 9 czerwca 1892 roku w Toruniu.
Jego syn Walter został księgarzem, a syn Max prowadził dalej drukarnię aż do 1903 roku.
Andrzej Bukowski
Lambeck Ernest (hasło)
Polski Słownik Biograficzny
Tom XVI, zeszyt 70, str. 422
Sygnatura SIRi XVIa/1-t.16
Pan Tadeusz w studwudziestą rocznicę wydania toruńskiego
Scenariusz i oprac. wystawy: Janina Huppenthal
Wstęp: Alojzy Tujakowski
Toruń 1980
Sygnatura SIRr XXXVa/18
Janina Huppenthal
Ernest Lambeck (1814-1892) księgarz, drukarz i wydawca
W: Wybitni ludzie dawnego Torunia
Toruń 1982
Sygnatura SIRr IIIA/3a
Alojzy Tujakowski
Z dziejów drukarstwa i piśmiennictwa na Pomorzu
400 lat drukarstwa w Toruniu 1569-1969
Toruń 1970
Sygnatura SIRr XXXVe/9
Verlags-Katalog von Ernst Lambeck,
Verlags-Buchhandlung in Thorn
vom 15. Mai 1840 bis 15. Mai 1890
Thorn 1890
Sygnatura MAG 34853
Tadeusz Zakrzewski
Lambeck Ernst Georg Maximilian (hasło)
W: Toruński Słownik Biograficzny
Tom I, str. 147-149
Sygnatura IIIA/12t.1
Władysław Andrzej Kempa
Zasłużony księgarz czy korsarz wydawniczy?
Księgarz
1958, nr 21/22, s. 416
Sygnatura MAG 04508-1958
Piotr Grążawski
Dzielny drukarz Lambeck
Z historii naszej kamienicy
Toruński Informator Solidarności
2002, nr 4, s. 9-10
Sygnatura MAG 06151-2002
