Next Page
Konferencja „Niepodległa w Kulturze: kultura Kujaw i Pomorza w okresie międzywojennym” została zaplanowana i odbyła się w roku jubileuszowym 100-lecia Odzyskania Niepodległości przez Polskę.
Jej celem było przedstawienie osiągnięć kulturalnych Kujaw i Pomorza w okresie międzywojennym.
Uzupełnieniem omówionych zagadnień w trakcie konferencji jest wystawa, dotycząca ludzi i wydarzeń kulturalnych Kujaw i Pomorza z czasów II RP.
Zaprezentowano na niej pamiątki rodziny Buszczyńskich – toruńskich drukarzy (ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej), rodziny Slaskich z podchełmińskiego Trzebcza, w tym materiały o Zofii ze Slaskich Łubieńskiej, zapomnianej pomorskiej pisarce (ze zbiorów jej córek Cecylii Iwaniszewskiej i Magdaleny Łubieńskiej), ciekawe zdjęcia i dokumenty związane z toruńskim Chórem „Lutnia”, i jego długoletnim prezesem Ludwikiem Makowskim (chór działa nadal, i wykonał w trakcie konferencji parę pieśni patriotycznych związanych z Niepodległą). Można podziwiać książki, czasopisma, prasę toruńską i pomorską oraz kaszubską (ze zbiorów Książnicy).
Całości dopełniają unikatowe eksponaty ze zbiorów rodziny Krełowskich z Włocławka-Torunia, własność Danuty Krełowskiej, która pracowała w Książnicy i była jej wiecedyretorem oraz jej młodszego syna Zbigniewa. Zaprezentowane zostały pamiątki rodzinne po włocławskich fotografach Władysławie Dowmoncie i jego córce Marii Irenie Filipiak (Władysław przejął zakład fotograficzny po Karolu Szałwińskim, a miał okazję wykonać zdjęcie m.in. ks. Stefanowi Wyszyńskiemu, tę fotografię z okresu włocławskiego, z oryginalnym autografem księdza – zaprezentowano na wystawie). Dodatkowo zobaczymy zdjęcia i dokumenty dotyczące działalności społecznej i literackiej Feliksy z Szumańskich Dowmontowej, babci Danuty i prababci Zbigniewa, jedynej radnej we Włocławku, w tym fotografię jej podopiecznych – dzieci z dzielnicy ubóstwa – jakim było przedwojenne Grzywno. Całości dopełniają numery pism włocławskich i tych z Inowrocławia, w jakich pisywała ciocia Danuty, także Danuta Dowmont – są to m.in. dodatki „Dziennika Kujawskiego”: „Piast” (dodatek niedzielny oświatowo-społeczny DK) i „Praktyczna Kujawianka” (miesięczny dodatek kobiecy DK).
dr Katarzyna Tomkowiak
Stanisław Kujot urodził się 13 listopada 1845 roku w Kiełpinie pod Tucholą.
Jego ojciec był nauczycielem.
Ukończył gimnazjum w Chełmnie.
Studiował na uniwersytetach w Münster i Berlinie oraz w seminarium duchownym w Pelplinie teologię, filologię, historię i filozofię.
Święcenia kapłańskie otrzymał w 1870 roku.
Ks. dr Stanisław Kujot ; Fotograwura Drukarni i Księgarni św. Wojciecha w Poznaniu ; Nadbitka: ks. P. Czaplewski, Ks. Stanisław Kujot, Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1914/1915, T III, Nr 4 i 5 ; Sygnatura 206905
W latach 1872-1893 był nauczycielem historii w gimnazjum biskupim w Pelplinie, zwanym Collegium Marianum.
Wykształcił 700 uczniów.
W okresie pelplińskim parał się między innymi twórczością literacką.
Był autorem kilku powieści:
- Głowa św. Barbary. Powieść z przeszłości Pomorza
- Pierwsze nawrócenie Prusaków. Powieść z XIII wieku
- Ojciec Grzegórz czyli obrona Pucka 1655/56
- Kręte drogi czyli historya młodzieńca zbłąkanego
- Kto winien? Obrazek z naszych czasów
- Ze zdrowego pnia. Powieść z naszej biedy
W 1893 roku ks. Stanisław Kujot został proboszczem parafii w Grzybnie (pow. chełmiński, gm. Unisław).
Był już wówczas bardzo schorowany.
40 lat walczył z gruźlicą płuc.
W Grzybnie spędził resztę swojego życia.
Ze względu na stan zdrowia praktycznie nie opuszczał budynku plebani w Grzybnie.
Nie mógł nawet mówić – porozumiewał się z odwiedzającymi go gośćmi pisząc.
Pisywał za to kilka listów dziennie.
Przez całe życie napisał kilkanaście tysięcy listów.
Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Tom 20
Był to za to najowocniejszy naukowo okres jego życia.
W 1897 roku został też prezesem Towarzystwa Naukowego w Toruniu.
Reaktywował on działalność Towarzystwa, która zamarła zupełnie po 1884 roku.
Nieformalną siedzibą Towarzystwa stało się wówczas Grzybno.
Dzięki niemu wznowiono wydawanie „Roczników TNT” oraz zaczęto wydawać „Fontes TNT” i „Zapiski TNT”.
Znacznie wzrosła liczba członków Towarzystwa Naukowego w Toruniu, którego trzon stanowili duchowni z terenu całego Pomorza.
Było ich 300 księży na ogólna liczbę 500 członków TNT.
Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Tom 9
Ks. Stanisław Kujot jednocześnie prowadził badania naukowe nad dziejami Prus Królewskich, stając się najwybitniejszym na ziemiach polskich specjalistą w tym zakresie.
Jego dorobek naukowy obejmuje kilka tysięcy stron monografii, rozpraw, artykułów, recenzji i wydawnictw źródłowych.
Jego najwybitniejsze dzieła to:
— Dzieje Prus Królewskich
— Kto założył parafie w dzisiejszej diecezji chełmińskiej? Studium historyczne
— Rok 1410. Wojna
— Margrabiowie brandenburscy w dziejach Pomorza za ks. Mestwina II
— O majątkach biskupich na Pomorzu
— Sprawa toruńska z r. 1724
Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Tom 17
W 1900 roku Uniwersytet Jagielloński nadał mu doktorat honoris causa.
Ks. Stanisław Kujot zmarł 5 grudnia 1914 r. w Grzybnie i na tamtejszym cmentarzu został pochowany.
Prywatny księgozbiór ks. Stanisława Kujota liczący około 900 woluminów znajduje się dziś w Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu (sygnatury XK 1 – XK 812).
Kazimierz Jasiński
Stanisław Kujot 1845-1914
W: Działacze Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1875-1975
Tom I – s. 85-179
Sygnatura SIRr XXXb/3t.1
Bożena Osmólska-Piskorska
Hasło: Kujot Stanisław Leopold
Polski Słownik Biograficzny
Tom XVI – zeszyt 68 – s. 114-115
Sygnatura SIRi XVIa/1-t.16
ks. Paweł Czaplewski
Ś.p. ks Stanisław Kujot
Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Tom III – nr 4 i 5 – s. 49-72
Sygnatura SIRr II/3-1914-1922
Kazimierz Jasiński
Stanisław Kujot (1845-1914)
W: Wybitni ludzie dawnego Torunia
s. 237-242
Sygnatura SIRr IIIA/3a
Kazimierz Jasiński
Testamenty księdza Stanisława Kujota z lat 1902-1914
Zapiski Historyczne
Tom 61 – rok 1996 – zeszyt 1 – s. 95-107
Sygnatura SIRr II/3-1996a
Kazimierz Jasiński
Rola ks. Stanisława Kujota w upowszechnianiu wiedzy o polskości Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiej
W: Prace wybrane z nauk pomocniczych historii
s. 380-416
Sygnatura MAG 250211
Katarzyna Podczaska
Leksykon sołectw gminy Pakość
Wydawca: FORZA CUIAVIA
Inowrocław Pakość 2014
Sygnatura SIRr VIII/In-122
Dr Katarzyna Podczaska jest wybitnym badaczem zabytków przeszłości z terenu Kujaw.
W Ksiąznicy Kopernikańskiej dostępnych jest bardzo dużo jej książek.
| 1. | Dworki i pałace gminy Inowrocław / Katarzyna Podczaska ; [zdj. Włodzimierz Podczaski]. – Inowrocław : Forza Cuiavia dr Katarzyna Podczaska Promocja Regionalna, 2014. |
| 2. | Kościół św. Małgorzaty w Kościelcu Kujawskim : 800 lat historii / Katarzyna Hewner. – Inowrocław ; Gniezno : Gaudentinum, 1998. |
| 3. | Leksykon sołectw gminy Pakość / Katarzyna Podczaska. – Inowrocław ; Pakość : Forza Cuiavia, Katarzyna Podczaska Promocja Regionalna, 2014. |
| 4. | Ludzisko : historia parafii / Katarzyna Hewner. – Ludzisko : [Parafia Rzymsko-Katolicka p.w. św. Mikołaja], 2005. |
| 5. | Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Ciechocinku / Katarzyna Hewner. – Wyd. 2 popr. i uzup. – Ciechocinek : [s. n.], 2002. |
| 6. | Piękna i maszkara : motywy ornamentalne w architekturze Inowrocławia 2 połowy XIX – 1 ćwierci XX wieku / Katarzyna Hewner. – Bydgoszcz : Wydawnictwo „Mirex” Mirosław Kaliński, cop. 2007. |
| 7. | Przewodnik po Kruszwicy dla dzieci / [tekst, na motywach legend Jana Długosza, Oskara Kolberga i Józefa Trzcińskiego Katarzyna Podczaska ; rys. Artur Hejna]. – Inowrocław : Forza Cuiavia Katarzyna Podczaska Promocja Regionalna, 2010. |
| 8. | Zabytki i pamiątki historyczne Kujaw i pogranicza Wielkopolski : Choceń, Inowrocław, Mogilno, Radziejów / [tekst Katarzyna Podczaska ; zdj. Włodzimierz Podczaski et al.]. – [Inowrocław] : „Forza Cuiavia” dr Katarzyna Podczaska Promocja Regionalna, 2014. |
„Leksykon sołectw gminy Pakość” obejmuje następujące wsie:
- Dziarnowo
- Gorzany
- Giebnia
- Węgierce
- Jankowo
- Kościelec
- Ludkowo
- Mielno
- Wojdal
- Ludwiniec
- Łącko
- Radłowo
- Rybitwy
- Rycerzewko
- Rycerzewo
- Wielowieś
Opisy sołectw wyjaśniają etymologię ich nazw.
Zawierają dane o położeniu wsi, liczbie jej mieszkańców i liczbie posesji.
Autorka opisuje również strukturę użytkowania ziemi.
Najwięcej miejsca poświęconych jest jednak historii poszczególnych miejscowości.
Każdy opis sołectwa kończy omówienie znajdujący się na jego terenie zabytków.
Tekst jest wzbogacony o stare fotografie, plany, mapy, portrety.
Dr Katarzyna Paczuska w trakcie drobiazgowej kwerendy dotarła do archiwalnych dokumentów z:
- Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie
- Archiwum Diecezjalnego we Włocławku
- Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. Oddział w Inowrocławiu
- Archiwum Parafii w Kościelcu
- Archiwum oo. franciszkanów-reformatów w Pakości
- Sadu Rejonowego w Inowrocławiu
- Urzędu Miasta i Gminy w Pakości
- Archiwum ZBoWiD. Koło Pakość
Leksykon-album jest również bardzo pięknie wydany i stoi na bardzo wysokim poziomie edytorskim.
