Next Page
Oni tworzyli nasza historię
Prace laureatów Wojewódzkiego Konkursu im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej
2009-2013
pod redakcją Wojciecha Polaka
Wydawca : Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Toruń 2013
Sygnatura SIRr IIIA/98
Konkurs „Oni tworzyli nasza historię” organizowany jest od 2009 roku przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Fundację Generał Elżbiety Zawackiej i Bibliotekę Pedagogiczną w Toruniu.
Patronką konkursu jest Elżbieta Zawacka (1909-2009), profesor i generał, jedyna kobieta wśród cichociemnych.
Założyła fundację, która miała dbać o zachowanie pamięci o Armii Krajowej i Wojskowej Służbie Polek.
Organizatorzy konkursu również postanowili utrwalić ślady pamięci po nieznanych bohaterach oraz zachęcić młodzież szkolną do poszukiwań historycznych i do troski o przeszłość małych ojczyzn.
Dzięki temu udało się ocalić od zapomnienia wielu lokalnych bohaterów, zasłużonych w walce o wolność i niepodległość.
Dotąd ich chwalebną przeszłość znali tylko najbliżsi członkowie rodzin.
Dzięki młodym ludziom opisującym ich historię nie będą to już bezimienni bohaterowie.
Co roku na konkurs wpływa ponad 100 prac.
Książka zawiera prace nagrodzone.
Reprezentują one bardzo wysoki poziom.
Uczniowie docierali do rodzinnych pamiętników i dokumentów, spisywali relacje krewnych i znajomych.
Teksty często są wzbogacone przez historyczne fotografie.
Książka zawiera opisy prawdziwych historii.
Wykaz tekstów:
- Emilia Wyczyńska – Historia zesłania na Syberię
- Łukasz Stasiak – Cudownie ocalony – Jan Jabłoński
- Sara Brózdowska – Opowieść o kobiecie – gorącej patriotce
- Kamil Skorzewski – „Solidarność” – Jan Rulewski
- Kinga Majewska – „Złota Szabla” naszego cichociemnego
- Łukasz Kołodziejczak – Ksiądz Stanisław Laskowski
- Michał Polak – Moi dziadkowie w historii Pomorza
- Michał Składanowski – Wojskowy obóz internowania w Chełmnie 1982-83
- Maciej Grąźlewski – Stanisław Grąźlewski (1902-1997). Kowal w obronie Ojczyzny
- Agata Napierska – Prywatna wojna z komuną
- Marta Piątkowska – Niezwykli – obraz opozycjonistów lat 80., związanych z toruńskimi szkołami średnimi
- Monika Janiak – Zapomniany bohater powstania wielkopolskiego
- Sonia Waleszczuk – Ku chwale Ojczyzny, czyli zarys dziejów matki chrzestnej sztandaru lotników
- Michał Polak – Janina Awgulowa
- Joanna Wojdyło – Wspomnienia sybiraczki
- Marcin Kusiak – Bohater drugiego planu
- Maciej Senska – Tadeusz – wzór do naśladowania…
- Aleksandra Osmańska – Walka o lepsze jutro
- Karolina Barancewicz – Wyrwany z niepamięci…
- Anna Ulewicz – Mieczysława Barcikowska – działaczka NSZZ „Solidarność” w okresie stanu wojennego
- Magdalena Knak – Kamyki pamięci
- Joanna Kałka – Opowieść styczniowa, czyli o tym, jak przebiegało powstanie wielkopolskie w Żninie
- Monika Górska – Listy bez dokładnego adresu
- Weronika Piątek – Pełnić służbę Bogu, Polsce i ludziom…
- Joanna Banasik – Alojzy Jedamski – człowiek z zegarmistrzowską pamięcią
- Kinga Jurewicz – Walczyła w małym mieście o wielka sprawę: Małgorzata Dzwonkowska – działaczka społeczno-polityczna
- Anna Cukrowska – Stanisław Hammermeister – żył dla innych
- Andżelika Szafrańska – Non omnis moriar
- Aleksandra Kuźmińska – Zygmunt Uzarowicz – niestrudzony włodarz Lipna w latach 1924-1939
- Klaudia Walewska – Znad Prutu do Kazachstanu, w mundurze „kościuszkowca” na Berlin – wojenna odyseja Karola Ozimka
- Michał Olszewski – Spadek po historii, która na szczęście minęła
Kowal
Rodzinne miasto króla Kazimierza Wielkiego
Wydawca:
Urząd Miasta Kowala
Kowal 2008
Sygnatura SIRr VIII/In-113
Małe Ojczyzny w naszym regionie przeżywają swój renesans.
Dzieje się tak dzięki aktywności samorządów miast i gmin, które dbają o rozwój i promocję swych terenów.
Również Kowal kierowany przez burmistrza Eugeniusza Gołembiewskiego możne pochwalić się informatorem opisującym dzieje i współczesność miasta.
W książce opisano florę i faunę miejscowości położonej w sąsiedztwie lasów i jezior Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego.
Scharakteryzowano również miasto jako ośrodek usług i handlu.
Autorzy opracowania przybliżyli ostatnie osiągnięcia Kowala związane z modernizacją infrastruktury, odnowieniem centrum miasta, oddaniem do użytku nowych obiektów publicznych, a także obwodnicy miasta.
Wiele miejsca poświęcono rozwojowi sportu i kultury w Kowalu.
Opisano również aktywność społeczną mieszkańców i funkcjonujące w mieście organizacje lokalne.
W książce przedstawiono też gruntownie odnowiony zabytkowy kościół parafialny pw. św. Urszuli oraz miejscowy cmentarz.
Osobny rozdział informatora poświęcony został wybitnym Kowalanom, takim jak:
– król Kazimierz Wielki
– biskup Piotr Tylicki
– błogosławiony ks, Dominik Jędrzejewski
– aktor Jan Nowicki
– filmowiec Elżbieta Stankiewicz
– profesor Ewa Mazierska
Opracowanie kończy zarys historii Kowala.
Wydawców książki należy pochwalić za niezwykłe bogactwo zdjęć, ilustracji i rysunków, które bardzo podnoszą walory i atrakcyjność publikacji.
Dnia 17 września 2015 r. uczestniczyliśmy w Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej i Dydaktycznej Swojskość i obcość w regionie kujawsko-pomorskim, która odbyła się w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
To już piąte spotkanie z cyklu Dzieje regionu kujawsko-pomorskiego, zorganizowane wspólnie przez Urząd Marszałkowski, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Skierowane jest do nauczycieli, studentów, uczniów i regionalistów.
Konferencję otworzył i gości przywitał prof. dr hab. Wojciech Polak.
W pierwszym referacie Spór o rolę i politykę zakonu krzyżackiego na ziemiach Pomorza Wschodniego prof. dr hab. Maksymilian Grzegorz skupił się na omówieniu kwestii stosunków polsko-krzyżackich w niemieckich podręcznikach. Historycy do dnia dzisiejszego spierają się o kwestię Pomorza Gdańskiego – czy było to zajęcie ziem polskich, czy odzyskanie terenów pierwotnie niemieckich.
Andrzej Pabian z Urzędu Marszałkowskiego opowiedział zgromadzonym o menonitach na Pomorzu i Kujawach. To grupa wyznaniowa, która wyłoniła się w XVI w. z anabaptyzmu. Wyznacznikiem wiary było dla nich Pismo Św., uznawali chrzest i bierzmowanie. Odmawiali służby wojskowej, obca im była przemoc fizyczna, nie prowadzili działalności misyjnej. Grupa, Sosnówka, Mała Nieszawka i Mątawy to główne miejsca osiedleń tej grupy w województwie kujawsko-pomorskim.
Stosunki narodowościowe i wyznaniowe w województwie pomorskim w latach II Rzeczypospolitej omówił dr hab. Przemysław Olstowski z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Podkreślił znaczenie polskich spisów powszechnych z 1921 r. i 1931 r. jako cennych źródeł do badań nad ludnością Pomorza.
Dr hab. Zdzisław Biegański zreferował stan zróżnicowania społeczeństwa Pomorza po I wojnie. Omówił problem separatyzmu ziem zachodnich II Rzeczypospolitej, należących wcześniej do państwa pruskiego.
Referat Merytoryczne i metodyczne propozycje realizacji wątku tematycznego „Swojskość i obcość” na lekcjach Historii i społeczeństwa dr Teresy Maresz skierowany był głównie do nauczycieli historii. Prelegentka omówiła kilka modułów, jakie realizowane mogą być w ramach nauczania historii oraz jak są one ujęte w podręczniku do nauczania tego przedmiotu. Rozwinęła pojęcie swojskości i obcości, sugerując, iż należałoby, dyskutując nad nimi w szkole, pokazać je w szerszym spektrum, łącząc wiedzę historyczną z filmem i literaturą.
Wystąpienie wieńczące pierwszą część konferencji poświęcone zostało ładowi przestrzennemu w edukacji regionalnej. Zbigniew Wajer z Urzędu Marszałkowskiego w prezentacji pokazał, ze obcość często przechodzi w swojskość, staje się integralną częścią danego terytorium, do tego stopnia, że zaciera się granica wpływów.
Po przerwie i poczęstunku wznowiono obrady. Tę część spotkania poprowadził dr hab. Zdzisław Biegański.
Prof. dr hab. Włodzimierz Jastrzębski zajął się problematyką rozliczeń z niemiecką listą narodowościową po II wojnie na terenie Kujaw i Pomorza. 95 proc. mieszkańców Pomorza Gdańskiego złożyło wniosek o wpisanie na Volkslistę, zgłoszenie około 55 proc. zostało przyjęte. W 1944 r. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wydał dekret o ściganiu i karaniu Volksdeutschów. Od 1945 r. rozpoczęły się procesy rehabilitacyjne osób, które podpisały niemiecką listę narodowościową II, III i IV kategorii.
Działalność Klubu Inteligencji Katolickiej (KIK) omówił dr Michał Białkowski. Pokrótce przedstawił historię stowarzyszenia, następnie skupił się na próbach wykluczenia indywidualnego konkretnych członków, m. in. Krystyny Porębskiej, sekretarza KIKu w latach 1957-1960, której kilkakrotnie odmówiono zgody na wyjazd za granicę. Podobne szykany dotknęły Stefana Frankiewicza, tak, iż w 1970 r. zdecydował się na opuszczenie Torunia. Barbara i Jerzy Matyjek rozpracowywani byli przez Wydział IV Komendy Wojewódzkiej MO w Toruniu, przeglądano ich korespondencję, podsłuchiwano rozmowy telefoniczne. Większość działaczy, mimo starań SB, nie dało się złamać i przetrwało trudny czas prześladowań.
Dr Artur Trapszyc z Muzeum Etnograficznego w Toruniu opowiedział o znaczeniu ruchu hippisowskiego w Polsce i na świecie. Podkreślił, iż kontrkultura ta szybko przeniknęła do kultury masowej i polityki. W Polsce nie miała szans na tak szeroki i szybki rozwój, gdyż władza zwalczała wszelkie przejawy inności i niezależności.
Obozowi w Potulicach poświęcony był kolejny referat, autorstwa prof. dr. hab. Wojciecha Polaka i dr Sylwii Galij-Skarbińskiej. Był to jeden z 52 ośrodków internowania w stanie wojennym. Panowały tu ciężkie warunki, obóz funkcjonował w budynku więzienia. Internowani byli regularnie wzywani na „rozmowy” z funkcjonariuszami SB, które miały formę przesłuchań.
Ostatnim punktem konferencji były dwa komunikaty. Pierwszy, wygłoszony przez dr. Konrada Papuzińskiego, dotyczył sportu na Kujawach i Pomorzu. Po II wojnie baza sportowa w Polsce uległa w znacznym stopniu zniszczeniu. W okręgu kujawsko-pomorskim straty wyniosły prawie 50 proc. W latach 50. XX w. przystąpiono do odbudowy obiektów sportowych, gdyż szybko zrozumiano, że imprezy sportowe są dobrą metodą integracji społeczeństwa i kultywacji ideałów władzy ludowej.
Dr Dariusz Chyła z Archiwum Państwowego w Toruniu przedstawił wyniki badań akt Wydziału Bezpieczeństwa Publicznego Magistratu miasta Torunia (1920–1932) pod kątem podziału na swoich i obcych. W Toruniu w okresie międzywojennym zamieszkiwało wielu przedstawicieli innych niż polska narodowości, m. in. Żydów, Ukraińców, Rosjan, Niemców i Cyganów. Segregacja była również widoczna w licznej wówczas w Toruniu grupie żebraków – tych, którzy nie byli zameldowani w Toruniu, czyli obcych wydalano z miasta.
Po referatach i komunikatach prof. Wojciech Polak i dr hab. Zdzisław Biegański poprowadzili dyskusję.