Next Page
Ewa Gawrońska
Polskie życie muzyczne na Pomorzu w latach 1920-1939
Wydawnictwo Adam Marszałek
Toruń 2016
Sygnatura SIRr XXXIIId/42
Ewa Gawrońska jest doktorem nauk historycznych.
Od 1993 roku związana jest z Zespołem Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego w Toruniu.
Jest też autorką książki „Szkolnictwo muzyczne Torunia w latach 1921-1960” wydanej w 2002 roku.
Monografia „Polskie życie muzyczne na Pomorzu w latach 1920-1939” poświęcona jest funkcjonowaniu pomorskich orkiestr, chórów, szkół muzycznych i towarzystw muzycznych.
Zakres terytorialny pracy obejmuje przedwojenne granice województwa pomorskiego do reformy administracyjnej z 1938 roku (bez Wolnego Miasta Gdańska i regionu bydgoskiego).
Znajdziemy więc w książce nie tylko wiadomości o życiu muzycznym na lewym brzegu Wisły (Chojnice, Czersk, Gdynia, Gniew, Chylonia, Kamień Pomorski, Kartuzy, Kościerzyna, Laskowice, Nowe, Pelplin, Puck, Sępólno, Skórcz, Starogard, Świecie, Tczew, Tuchola, Wejherowo, Więcbork), ale również na prawym brzegu Wisły (Brodnica, Chełmno, Chełmża, Działdowo, Golub, Grudziądz, Jabłonowo Pomorskie, Kowalewo, Lidzbark, Lubawa, Nowe Miasto, Toruń, Podgórz, Wąbrzeźno)
Autorka przedstawia również działalność solistów, zespołów, kompozytorów i osób zasłużonych dla rozwoju życia muzycznego na Pomorzu.
Opisano zarówno działalność amatorów jak i zawodowych muzyków.
Książka podaje również informacje o artystach spoza Pomorza i z zagranicy, jeśli koncertowali na Pomorzu.
Szeroko opisane zostało funkcjonowanie szkół muzycznych, zarówno proces kształcenia jaki i działalność koncertowa.
W publikacji znajdziemy również charakterystykę czasopism muzycznych oraz omówienie artykułów na temat w muzyki w prasie pomorskiej.
Autorka zaprezentowała również wydawnictwa muzyczne związane z muzyką regionu.
Bardzo ciekawe wiadomości dotyczą audycji muzycznych emitowanych w Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia.
Omówiona została również działalność muzyczna teatrów istniejących na Pomorzu w okresie międzywojennym.
Osobne rozdziały poświęcone są koncertom, które odbywały się na Pomorzu oraz działalności orkiestr pomorskich.
Szczególnie wiele wiadomości dotyczy działalności chórów.
Wynika to z niezwyklej popularności tej formy życia muzycznego w okresie międzywojennym.
Chórów było bardzo dużo i były bardzo aktywne.
Działały nawet w najmniejszych miejscowościach.
Były to przede wszystkim chóry amatorskie zrzeszone w Pomorskim Związku Kół Śpiewaczych.
Książka przedstawia więc życie muzyczne w całej swojej różnorodności i bogactwie form.
Relacje członków konspiracji pomorskiej w latach 1939-1945
Wybór i opracowanie: Elżbieta Kwiatkowska-Dybaś
Biblioteka Fundacji „Archiwum Pomorskie AK” w Toruniu
t. 66
Wydawca: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej
Toruń 2015
Sygnatura SIRr VIb/8-44b
Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej – Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek zgromadziła już około 1500 relacji członków konspiracji pomorskiej z okresu II wojny światowej.
Ich publikacja zapewnia poznanie bezpośrednich przekazów uczestników ruchu oporu.
Już w 2000 roku fundacja opublikowała 51 wspomnień w książce „Relacje członków konspiracji pomorskiej w latach 1939-1945” – stanowiła ona 31 tom serii Biblioteka Fundacji „Archiwum Pomorskie AK” w Toruniu.
Obecny drugi tom relacji, zwiastuje kontynuację publikacji kolejnych wspomnień również w przyszłości.
W okresie okupacji na Pomorzu utworzono Okręg Pomorze ZWZ-AK.
Dzielił się on na podokręgi, inspektoraty i obwody.
Relacje pogrupowano według inspektoratów – Brodnica, Bydgoszcz, Chojnice, Gdańsk, Gdynia, Grudziądz, Tczew, Toruń, Włocławek.
W sumie na Pomorzu działało nawet 50 organizacji konspiracyjnych.
Wspomnienia opisują bardzo różnorodne działania antyniemieckie takie, jak wywiad wojskowy, sabotaż, łączność zagraniczną, pomoc jeńcom, praca charytatywna, samopomoc, tajne nauczanie, nasłuch radiowy, walki partyzanckie, praca łączników i kurierów.
Tom obejmuje 82 relacje.
Każdą poprzedza krótki regest, podający informacje o miejscu i czasie działania danej osoby oraz o jej przynależności organizacyjnej.
Krzysztof Halicki
Policja polityczna w województwie pomorskim w latach 1920-1939
Dom Wydawniczy Księży Młyn
Łódź 2015
Sygnatura SIRr VIB/7-57
Krzysztof Halicki jest doktorem nauk humanistycznych.
Obronił rozprawę doktorską na temat „Policja polityczna w województwie pomorskim w latach 1920-1939”.
Ukończył historię – archiwistykę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Pracuje w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy.
Prowadzi badania nad dziejami Policji Państwowej oraz nad historią społeczno-polityczną Pomorza w okresie międzywojennym.
W zbiorach Książnicy Kopernikańskiej dostępne są następujące jego publikacje:
| 1. | 100 lat wodociągów w Świeciu : 1908-2008 / [tekst: Krzysztof Halicki]. – Świecie : na zlec. Zakładu Wodociągów i Kanalizacji ; Toruń : Polskie Wydawnictwa Reklamowe, 2008. |
| 2. | Dzieje gminy Tczew od czasów najdawniejszych po 1989 r. / Krzysztof Halicki. – Tczew : Urząd Gminy : [Krzysztof Halicki], 2016. |
| 3. | Nowe : dzieje starego miasta / pod redakcją Krzysztofa Halickiego i Zbigniewa Lorkowskiego. – Nowe : Urząd Gminy ; Gdynia : Wydawnictwo Region Jarosław Ellwart, copyright 2016. |
| 4. | Policja polityczna w województwie pomorskim w latach 1920-1939 / Krzysztof Halicki. – Łódź : Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2015. |
Dysertacja „Policja polityczna w województwie pomorskim w latach 1920-1939” jest pierwszym całościowym obrazem działania Policji Politycznej w województwie pomorskim.
Policja polityczna II Rzeczypospolitej przybierała różne nazwy: Wydział IV-D.p., Wydział IV-D, Służba Informacyjna, Policja Polityczna, Służba Śledcza.
Praca posiada układ problemowo chronologiczny.
Składa się z sześciu rozdziałów.
Rozdział I – Organizacja i działalność Policji Państwowej w 20-leciu oraz przemiany organizacyjne Policji Politycznej w II RP
Rozdział poświęcony jest genezie, rozwojowi organizacyjnemu, strukturze i funkcjonowaniu Policji Państwowej.
Rozdział II – Miejsce i rola Policji Politycznej w strukturze Policji Państwowej oraz organach administracji publicznej na Pomorzu
W rozdziale autor wyjaśnia przyczyny powołania policji politycznej i opisuje jej przemiany organizacyjne tuż po odzyskaniu niepodległości w latach 1918-1920.
Analizuje również organizację Policji Politycznej już na samym Pomorzu w latach 1920-1939.
Rozdział III – Metody pracy informacyjno-wywiadowczej Policji Politycznej na Pomorzu oraz jej rezultaty
W rozdziale opisano rodzaje i główne kierunki działalności Policji Politycznej, oraz metody i środki pracy wywiadowczej.
Rozdział IV – Współdziałanie Policji Politycznej z organami bezpieczeństwa II RP oraz zwalczanie szpiegostwa i dywersji na Pomorzu
To najobszerniejsza część monografii.
Z rozdziału dowiemy się jak wyglądała współpraca Policji Politycznej ze Strażą Graniczną i z Oddziałem II Sztabu Głównego Wojska Polskiego.
Przeczytamy o szpiegostwie i dywersji ze strony Niemiec i o działalności mniejszości niemieckiej na Pomorzu.
Szczegółowo wyjaśniono zagadnienie relacji między mniejszością niemiecką a instytucjami Rzeszy w latach 30-tych.
Osobne fragmenty poświecono też mniejszości ukraińskiej, żydowskiej i rosyjskiej oraz organizacjom komunistycznym na Pomorzu.
Autor opisał również polską działalność antypaństwową.
Obszernie omówiono działalność policji politycznej w Wolnym Mieście Gdańsku.
Przedstawiono też inwigilację partii politycznych.
Dokładnie opisano katastrofę kolejową pod Starogardem w 1925 roku.
Autor przypomniał nawet o chińskim epizodzie wywiadowczym.
Rozdział V – Sprawy kadrowe oraz logistyka
Rozdział poświęcony jest kadrze oraz szkoleniu funkcjonariuszy służby defensywnej.
Przedstawiono w nim finanse i fundusz dyspozycyjny Policji Państwowej.
Opisano również dyscyplinę, ubiór, broń, środki transportu, psy w służbie śledczej i warunki pracy funkcjonariuszy.
Rozdział VI – Udział policjantów w wojnie obronnej 1939 r. oraz późniejsze losy funkcjonariuszy Policji Państwowej
Krzysztof Halicki badał również losy policjantów po 1939 roku.
W tym celu odbył kwerendę w zagranicznych archiwach.
Opisał udział funkcjonariuszy w wojnie obronnej 1939 roku, zagładę polskich policjantów na Wschodzie, oraz internowania na Węgrzech i w Rumunii.
Przedstawił również swoje ustalenia dotyczące losów policjantów w czasach powojennych.
