Maria z Komierowskich
i Leon Janta-Połczyńscy
Pamiętniki
Opracowanie Włodzimierz Jastrzębski
i Jerzy Szwankowski
Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
Bydgoszcz 2013
Sygnatura SIRr XXXIIc/12
Pamiętniki Marii i Leona Janta -Połczyńskich były pieczołowicie przechowywane przez ich wnuczkę dr Teresę Tyszkiewicz z Poznania.
Pamiętniki dotyczą zarówno życia codziennego rodzin Komierowskich oraz Janta-Połczyńskich jak i życia społecznego, gospodarczego i politycznego Polski i Pomorza w okresie międzywojennym.
Oba pamiętniki zostały starannie opracowane, opatrzono je przypisami i objaśnieniami, informującymi o osobach występujących w tekście i o problemach poruszanych przez autorów wspomnień.
Rodziny Komierowskich i Janta-Połczyńskich już od średniowiecza związane były z Pomorzem Gdańskim.
Maria Komierowska (1880-1970) wyszła za mąż za Leona Jantę-Połczyńskiego (1867-1961) w 1902 roku.
Leon Janta-Połczyński był przed wojną ministrem rolnictwa i senatorem.
Jego żona Maria została matką chrzestną okrętu „Dar Pomorza” w 1930 r.
Siedzibą rodziny był dwór w Wysokiej koło Tucholi.
Na kartach pamiętników spotkamy elitę ziemiaństwa, twórców kultury, znanych polityków i zasłużonych wojskowych.
Gorąco polecamy, lektura jest pasjonująca, czyta się jednym tchem.
Tomasz Dziki, Piotr Bokota
Kłóbka – dzieje dóbr ziemskich
(od XIII wieku do czasów współczesnych)
Wydawca: Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej
Włocławek 2015
Sygnatura SIRr VIII/In-129
Kłóbka posiada wielkie walory kulturowe.
Do naszych czasów zachowała się wieś z kościołem oraz kompleks dworsko-parkowy.
Dziś znajduje się tam Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny.
Dobra ziemskie w Kłóbce są też świadectwem przeszłości warstwy ziemiańskiej.
Dwór tradycyjnie łączy się z rodziną Orpiszewskich (od 1822 do 1945)
Ale w ciągu kilkuset lat swej historii dobra te znajdowały się też w rękach Godziembów, Pomianów, Kłobskich i Komeckich.
Wyrazem zainteresowania dziejami rodów szlacheckich jest monografia Piotra Bokota i Tomasza Dzikiego.
Autorzy opisali najdawniejszą historię majątku oraz szczególnie bogate w informacje dzieje XIX wieku, kiedy majątkiem zarządzała rodzina Orpiszewskich.
Z książki dowiemy się o przynależności administracyjnej i własnościowej dóbr, o gospodarce i finansach, o życiu codziennym mieszkańców majątku.
Osobny rozdział poświęcony jest parcelacji majątku i dziejom zabudowań dworskich po 1945 roku.
Monografię uzupełniają wspomnienia mieszkańców, inwentarze, akty ślubów i urodzeń, zestawienia statystyczne, umowy, wykazy, protokoły.
Do książki dołączono również wiele unikatowych starych fotografii.
Feliks Stolkowski
Nawra z tamtych lat
Wydawca:
Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
Toruń 2014
Sygnatura SIRr VIII/In-121
Feliks Stolkowski jest znanym i cenionym regionalistą.
Jego pasją są dzieje rodów ziemiańskich: Sczanieckich, Kalksteinów, Slaskich, Sierakowskich, Mellinów, Działowskich, Donimirskich, Czarlińskich.
Szczególnie interesuje się historią dwóch majątków ziemskich w Nawrze i Pluskowęsach.
Dotarł do wielu unikalnych i cennych fotografii i dokumentów, ilustrujących przeszłość pałaców w Szczanieckich w Nawrze i Kalksteinów w Pluskowęsach.
Autor spotkał się z wielką życzliwością, mieszkającej w Toruniu wiele lat, Marii Karwatowej ze Szczanieckich, która wprowadziła go do kręgu rodziny.
Jego pasję i zaangażowanie docenili również członkowie ródu Sczanieckich, którzy udostępnili mu wszystkie pamiątki rodzinne.
To właśnie zdjęcia z archiwum rodzinnego Sczanieckich składają się na album „Nawra z tamtych lat”.
Feliks Stolkowski wykorzystał również wspomnienia seniora rodu Jana Sczanieckiego i uzyskane od niego informacje, często o osobistym charakterze.
Wiadomości te autor zbierał przez cztery lata w czasie licznych telefonicznych rozmów, przeprowadzanych z Janem Sczanieckim.
W albumie zamieszono blisko 500 zdjęć.
Pochodzą one w większości z lat 20-tych i 30-tych XX wieku.
„Nawra z tamtych lat” to nie tylko album z fotografiami.
Każde zdjęcie zostało opisane, wszystkim towarzyszą historyczne opracowania.
Czytelnik pozna historię Narwy, dzieje pałacu w Nawrze, układ pomieszczeń, wygląd i przeznaczenie poszczególnych pokoi.
Zapoznamy się z historią rodu Sczanieckich, życiem rodziny w okresie międzywojennym, wychowaniem i edukacją dzieci.
W książce zamieszczono obszerne biogramy licznych członków rodziny Sczanieckich.
osobny rozdział poświęcono życiu w pałacu, religijności jego mieszkańców, służbie pałacowej, stosunkom robotnikami zatrudnionymi w majątku.
Przeczytamy o hodowli koni, o pojazdach konnych i mechanicznych wykorzystywanych w majątku, a nawet o kolei w Nawrze.
Zapoznamy się z dworskim życiem – przyjęciami tanecznymi i polowaniami.
Feliks Stolkowski wiele miejsca poświęcił też bibliotece w Nawrze tworzonej od XVIII wieku jeszcze przez członków starego rodu Kruszyńskich.
Czytelnicy odbędą też spacer po pałacowym parku, poznają budynki gospodarcze sąsiadujące z pałacem.
W końcu dowiedzą się o uprawie roli i hodowli zwierząt w majątku.
Na uwagę zasługuje zwłaszcza fragment poświęcony słynnej nawrzyńskiej kolei polowej.
Poznamy również życie mieszkańców wsi – chłopów z Narwy, zbudowania folwarczne, organizowane jarmarki.
Ważną częścią albumu jest ta poświęcona parafii i kościołowi w Nawrze.
Dowiemy się również o powojennych losach pałacu, który przez dziesięciolecia popadał w runę i dopiero niedawno został przywrócony prawowitym spadkobiercom.
