Magdalena Lemańczyk

Mniejszość niemiecka na Pomorzu Gdańskim

Wydawcy:
Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk
Towarzystwo Kulturalne Ludności Niemieckiej „Ojczyzna” w Kwidzynie

Warszawa 2016

Sygnatura SIRr VIb/7-62

Magdalena Lemańczyk jest doktorem socjologii.

Specjalizuje sią w badaniach nad mniejszością niemiecką na Pomorzu Gdańskim, gdańskimi Niemcami i zachodnioprusakami zamieszkałymi w Republice Federalnej Niemiec.

Zajmuje się również pomorską wielokulturowością, najnowszymi stosunkami polsko-niemieckimi, migracjami oraz metodami i technikami badań socjologicznych.

Rozprawa „Mniejszość niemiecka na Pomorzu Gdańskim” jest pierwszą socjologiczną monografią dotyczącą mniejszości niemieckiej na Pomorzu Gdańskim po przełomie 1989 roku.

Autorka przedstawia współczesny obraz mniejszości niemieckiej.

W pracy wyeksponowano działalność stowarzyszeń mniejszości niemieckiej i scharakteryzowano tożsamość narodową i etniczną jej liderów,

Jej badania przyczyniły się do zweryfikowania i upowszechnienia wiedzy na temat mniejszości niemieckiej w III Rzeczypospolitej.

W monografii szczegółowo opisano działalność stowarzyszeń mniejszości niemieckiej, które mają siedziby w Chojnicach, Elblągu, Gdańsku, Gdyni, Grudziądzu, Iławie, Kwidzynie, Lidzbarku Welskim, Łasinie, Malborku, Nowym Mieście Lubawskim, Sztumie, Tczewie, Toruniu, Bytowie, Lęborku, Wierzchucinie, Bydgoszczy i Złotowie.

Opisane instytucje to:

1. Związek Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku
2. Związek Ludności Niemieckiej w Gdyni
3. Związek Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku – Grupa Terenowa Lębork
4. Związek Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku – Grupa Terenowa w Wierzchucinie
5. Chojnickie Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego
6. Powiatowy Bytowski Związek Ludności Pochodzenia Niemieckiego w Bytowie
7. Związek Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku – Odział Terenowy w Tczewie
8. Towarzystwo Kulturalne Mniejszości Niemieckiej „Ojczyzna” w Kwidzynie
9. Towarzystwo Ludności Pochodzenia Niemieckiego w Grudziądzu
10. Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego w Toruniu
11. Towarzystwo Mniejszości Niemieckiej w Bydgoszczy
12. Niemieckie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w Pile – Koło w Złotowie
13. Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego Ziemi Elbląskiej w Elblągu
14. Związek Ludności Pochodzenia Niemieckiego Ziemi Sztumsko-Dzierzgońskiej
15. Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej Miasta Malborka i Okolic
16. Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego – Oddział w Nowym Mieście Lubawskim
17. Lidzbarskie Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej
18. Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego Ziemi Łasińskiej w Łasinie
19. Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej w Iławie

Podmiot badań socjologicznych stanowili liderzy tych stowarzyszeń, przedmiotem badań była ich tożsamość narodowa i etniczna.

Na zakres badań składają się następujące elementy: autoidentyfikacja, poczucie identyczności/odmienności wewnątrzgrupowej i zewnątrzgrupowej, samotożsamość „odzwierciedlona”, świadomość pochodzenia grupy i jej dziedzictwa kulturowego, stereotypizacja grupy własnej i obcej, kwestie dyskryminacji i uprzedzeń, kwestie językowe, pielęgnowanie kultury lub jej odtwarzanie, zaangażowanie organizacyjne, identyfikacja z ojczyzną, pamięć przeszłości.

Autorka prowadząc badania posługiwała się wieloma metodami i technikami: metodą badań terenowych i obserwacji uczestniczącej, techniką wywiadu kwestionariuszowego, techniką zogniskowanego wywiadu grupowego, metodą analizy treści i metodą kuli śnieżnej.