Next Page
Przemysław Dymek
Toruńska Dywizja
4. Dywizja Piechoty w latach 1921 – 1939
Wydawnictwo Napoleon V
Oświęcim 2015
Sygnatura SIRr XXV/46
4 Dywizja Piechoty została utworzona 16 kwietnia 1919 roku.
Uczestniczyła w wojnie polsko-ukraińskiej i w wojnie polsko-bolszewickiej.
W październiku 1921 roku dowództwo dywizji zostało przeniesione do Torunia i przez cały okres międzywojenny było związane z naszym miastem.
Właśnie historia tej Toruńskiej 4. Dywizji Piechoty w latach 1921 -1939 jest przedmiotem polecanego opracowania.
Autor poświecił drugą część książki losom dywizji w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku.
Dywizja składała się z następujących jednostek:
- 14 Pułk Piechoty z Włocławka
- 67 Pułk Piechoty z Brodnicy
- 63 Toruński Pułk Piechoty
- 4 Kujawski Pułk Artylerii Lekkiej (Inowrocław)
Autor wykorzystał bogaty materiał źródłowy.
Opisał rodowód i dzieje pułków tworzących dywizję, przedstawił działania administracyjne i proces szkoleniowy, ukazał służbę garnizonową, w końcu zanalizował możliwości militarne dywizji i jej szlak bojowy w czasie całej kampanii wrześniowej.
Opracowanie uzupełniają obsady personalne 4. Dywizji Piechoty oraz noty biograficzne dowódców poszczególnych oddziałów dywizji.
Załączono mapy sytuacyjne oraz liczne archiwalne zdjęcia.
Jan Rybiński był synem imigranta z Moraw, który z innymi braćmi czeskimi musiał opuścić swój kraj.
Urodził się w 1565 roku w Barcinie.
Ukończył Gimnazjum Akademickie w Gdańsku.
Studiował w Wittenberdze i Heidelbergu.
Jan Rybiński. Wiersze żałobliwe, Toruń 1583, Sygnatura 107815
Pierwszy raz Jan Rybiński zamieszkał w Toruniu w 1585 roku, jako profesor Gimnazjum Akademickiego.
Między 1589-1592 roku był profesorem w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku.
Był pierwszym na Pomorzu nauczycielem języka polskiego.
Promował twórczość Jana Kochanowskiego i Mikołaja Reja.
Johan Rybinij Pol. Hodoeporicorvm Liber I, Toruń 1592. Biblioteka Jagiellońska, BJ St. Dr. Cim. 5960. Źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa.
Ponownie przybył do Torunia w 1592 roku.
Objął wówczas lukratywne stanowisko sekretarza Rady Miejskiej.
Praca ta sprawiła, że utrzymywał ożywione kontakty z dworem królewskim i dworami magnackimi.
Większość czasu spędzał w Warszawie, uzyskując nawet tytuł sekretarza królewskiego.
W Toruniu napisał swe najważniejsze utwory poetyckie.
Jednak już w 1594 roku opuścił nasze miasto.
Jana Rybinskiego Gęśli Roznorymych Księga I, Torun 1593. Zakład Narodowy im. Ossolińskich XVI.Qu.2740. Źródło: Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa
Przejściowo zarządzał majątkami Bonin i Szabdy starosty radzyńskiego Jana Dąbrowskiego, położonymi w powiecie lubawskim i brodnickim.
Przebywał kolejno na dworach największych magnatów Rzeczypospolitej: Ostrorogów, Zamoyskich, Leszczyńskich, Sapiehów, Radziwiłłów.
Uzyskał tytuł królewskiego poety oraz nobilitację szlachecką.
Tworzył wiersze w języku polskim i łacińskim.
Stopniowo porzuca łacinę.
Był pierwszym poetą pomorskim tworzącym w języku polskim.
Wiele z jego utworów wydrukowano w Toruniu:
- 1583 – Wiersze żałobliwe – drukarz Melchior Nering
- 1592 – Hodoeporicum liber I – drukarz Andrzej Koteniusz (zbiór 14 elegii łacińskich)
- 1593 – Gęśli różnorymych ksiega I – drukarz Andrzej Koteniusz
- 1599 – Wiosna – drukarz Andrzej Koteniusz (sielanka)
- 1600 – Witanie – drukarz Andrzej Koteniusz (utwór sceniczny)
Zmarł około 1621 roku.
Jan Rybiński cieszył się uznaniem współczesnych, niestety został zapomniany przez potomnych.
W Ksiąznicy Kopernikańskiej dostępne są następujące utwory Jana Rybińskiego:
| 1. | STARODRUK
Concentvs Hortensis Mvsarvm Congratvlantivm solennitati Nuptiarum […] Domini M. Hvlderici Schoberi, Scholae ciuilis Turoniensis Conrectoris, Sponsi, Et […] Virginis Evae […] Dn. Doctoris Melchioris Pyrnesij […] Medici & Physici Turoniensis, relictae filiae, Sponsae / Conscriptus a Ioanne Cupio, Ph. & Med. Doctore, ex Insula Mariana. – Torvnii Borvssorvm : excudebat Andreas Cotenius, 1592. |
| 2. | MIKROFILM
De linguarum in genere tum Polonicae seorsim praestantia et utilitate Oratio … / Jan Rybiński – Dantisci : J. Rhode, 1589. |
| 3. | MIKROFILM
Gęśli różnorymnych księga 1 / Jan Rybiński – Toruń : A. Cotenius, 1593. |
| 4. | Jana Rybińskiego „Gęśli roznorymych Księga I” / [posłowie Alojzy Tujakowski]. – Toruń : Zakłady Graficzne, 1969. |
| 5. | Jana Rybińskiego „Gęśli różnorymych księga I” / Zbigniew Nowak i Anna Świderska. – Gdańsk : Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1958. |
| 6. | Księga elegii podróżnych / Jan Rybiński ; przekł. Elwira Buszewicz ; wstęp i oprac. Elwira Buszewicz, Wojciech Ryczek ; Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2015. |
| 7. | STARODRUK
Ku czci Jaśnie Wielmożnemu Panu, Panu Lwowi Sapieże, Canclerzowi wielkiemu W. Księ: Litewskiego, Mohilewskiemu, Parnawskiemu… Staroście, Nauk wysokich Mecaenasowi znamienitemu. – w Wilnie : drukował Jakub Markowicz, 1607. |
| 8. | STARODRUK
Mowa… Rybinskiego biskupa Kujawskiego y pomorskiego, na sessyi d. 16 lutego r. 1789 miana. – Warszawa : Druk. Nadworney, 1769. |
| 9. | Wiersze polskie / Jan Rybiński ; oprac. Zbigniew Nowak i Anna Świderska. – Gdańsk ; Poznań : Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Oddział, 1968. |
| 10. | STARODRUK
Wiersze żałobliwe, A przytym statecznie acz krotko opisuiące żywot, y sprawy zacne, rychłozmarłego […] Pana Jana Hrabie z Ostroroga […] : Przy końcu przydane iest [..] Małżonki iego, tuż w kilka godzin po nim […] zmarłey, godne zalecenie / [Jan Rybinski]. – W Toruniu : Drukował Melchior Neringk, 1583. |
| 11. | Wiosna / Jan Rybiński ; transkr., koment. i słowniczek Maria Frankowska. – Toruń : Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela, 2006. |
Zbigniew Nowak
Rybiński (Ribinius, Ryba) Jan
Polski Słownik Biograficzny
Tom 33, zeszyt 3, s. 329-331
Sygnatura SIRi XVIa/1-t.33
Hasło: Rybiński Jan
Bibliografia Literatury Polskiej
Nowy Korbut
Tom 3, N-Ż, s. 190-192
Sygnatura SIRi Vb/4-t.3
Izabela Teresińska
Rybiński Jan
Dawni pisarze polscy
Tom 3, s. 395- 396
Sygnatura SIRi XVIa/LP-24c
Anna Krzewińska
Jan Rybiński
Wybitni lidzie dawnego Torunia
s. 57-62
Sygnatura SIRr IIIA/3a
Zbigniew Nowak
Jan Rybiński. Zapomniany poeta pomorski doby Odrodzenia.
Pamiętnik Literacki
Rocznik 52, 1961, zeszyt 4, s. 321-371
Sygnatura MAG 03929-52/2
Alojzy Tujakowski
Jan Rybiński – poeta dawnego Torunia
W: Jana Rybińskiego Gęśli roznorymych Księga I
Toruń 1969
Sygnatura SIRr XXXIIb/7
Zbigniew Nowak, Anna Swiderska
Jana Rybińskiego „Gęśli różnorymnych księga I”
Gdańsk 1958
Sygnatura SIRr XXXIIa/5
Maria Frankowska
„Wiosna kwieciorodna” czyli o sielance Jana Rybińskiego
W: Jan Rybiński, Wiosna, Toruń 2006
s. 19-28
Sygnatura SIRr XXXc/16
Zbigniew Nowak, Anna Świderska
Wstęp
W: Jan Rybiński, Wiersze Polskie, Gdańsk 1968
s. VII-XCVIII
Sygnatura MAG 89847
Cezary Kardasz
Rynek kredytu pieniężnego w miastach południowego pobrzeża Bałtyku w późnym średniowieczu
(Greifswald, Gdańsk, Elbląg, Toruń, Rewel)
Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Rocznik 94, zeszyt 2
Toruń 2013
Sygnatura SIRr XV/47
Późne średniowiecze jest okresem, kiedy ważnym elementem gospodarki miast stał się rynek kredytowy.
Również w miastach nadbałtyckich proces inwestowania i lokowania kapitału wciągnął prawie wszystkie grupy społeczne – wielkich kupców dalekosiężnych, drobnych kupców, kramarzy, rzemieślników, kobiety i dzieci, duchownych i instytucje kościelne, władze miejskie.
Najpopularniejszą formą transakcji finansowych było kupno rent.
Podstawowym źródłem historycznych wiadomości o rynku pieniężnym są zachowane w archiwach księgi długów i księgi rentowe, które prowadziły kancelarie miejskie.
Cezary Kardasz omówił w swojej dysertacji formalno-prawny aspekt funkcjonowania rynku kredytowego, jego społeczny zasięg, wysokość obrotów, oprocentowanie i wielkości transakcji.
Sytuacja na rynku kredytowym była bardzo czułym barometrem koniunktury gospodarczej i położenia ekonomicznego poszczególnych miast.
Rozprawę uzupełnia przeszło setka tabel i wykresów.
