Next Page
Johann Gottfried Rösner urodził się w 1658 roku w Sulechowie (Brandenburgia).
Był uczniem Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego.
W Lipsku i Frankfurcie nad Odrą studiował prawo i historię.
W 1684 roku zamieszkał w Toruniu.
Został kupcem – założył dom handlowy na Nowym Mieście.
W 1694 roku ożenił się z Anną Katarzyną Kissling, należącą do wpływowej patrycjuszowskiej rodziny.
W zbiorach Książnicy Kopernikańskiej zachowały się liczne pieśni weselne na cześć nowożeńców.
Obok: Jacob Herder, Die beliebte Liebe…, Sygnatura 116852
Jan Gotfryd Roesner w 1703 roku został burmistrzem.
Urząd ten sprawował aż do śmierci.
Johannes Gottofredus Roesner, miedzioryt Georg Paul Busch, wedlug obrazu Dobbelera, Biblioteka Narodowa w Warszawie, Źródło: Polona
Sześć razy wybierano go na burmistrza prezydującego – prezydenta Torunia.
Król August II Mocny dwanaście razy wyznaczał go na królewskiego burgrabiego w Toruniu.
Pozostał wierny królowi w czasie wojny północnej i oblężenia Torunia przez Szwedów w 1703 roku.
Półroczne oblężenie miało fatalne skutki dla Torunia i spowodowało wielki pożar Ratusza Staromiejskiego.
Szczególnie interesował się reformą i rozwojem Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego.
Jego prywatny księgozbiór mógł liczyć nawet kilka tysięcy książek.
Johann Gotfryd Roesner, rycina Georg Paul Busch, W: Jacob Heinrich Zernecke, Thornische Chronica, Berlin 1727, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Źródło Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
Od XVI wieku dominująca rolę w życiu Torunia odgrywali protestanci.
Władze miasta stale szykanowały katolików.
Mimo, że stanowili połowę mieszkańców, nie dopuszczano ich do sprawowania urzędów w mieście.
Wszystko to sprawiło, że konflikt wyznaniowy w Toruniu cały czas się zaostrzał.
16 lipca 1724 roku doszło do bójki między kilkoma uczniami Kolegium Jezuickiego i ewangelickiego Gimnazjum Akademickiego.
Jednego z uczniów jezuickich milicja miejska osadziła w areszcie.
Następnego dnia uczniowie Kolegium domagali się od władz miejskich wypuszczenia kolegi, a w końcu sami porwali ucznia Gimnazjum Akademickiego w Toruniu i uwieźli go w budynku Kolegium.
Ewangelicy postanowili go uwolnić.
Wobec rosnącego napięcia burmistrz Roesner uwolnił ucznia Kolegium, a jezuici uwolnili ucznia Gimnazjum.
Georg Friedrich Steiner, Kolegium Jezuickie, Sygnatura Teka 15-41-72, Książnica Kopernikańska
Jednak tłum protestantów, który zebrał się już pod budynkiem Kolegium wtargnął do środka, zdemolował jego wnętrze, uszkodził ołtarz w kaplicy i spalił święte obrazy.
Zamieszki opanował stacjonujący w Toruniu oddział Gwardii Koronnej.
Niezdecydowana postawa prezydenta Roesnera sprawiła, ze wydarzenia w mieście wymknęły się spod kontroli.
Niestety również prowadzone później przez władze miejskie śledztwo było opieszałe.
Jezuici złożyli więc skargę do Sądu Asesorskiego w Warszawie.
Torunianie przyjęli złą taktykę procesową, ograniczając się do wniosków formalnych i licząc na przewlekanie postępowania.
Zlekceważono możliwy niekorzystny wyrok sądu, składającego się wyłącznie z katolików.
Szlachta zebrana na sejmie w Warszawie była wrogo nastawiona do Torunia.
Sąd pod przewodnictwem kanclerza wielkiego koronnego wydał wyrok 16 listopada 1724 roku.
Wyrok był surowy, ale zgodny z ówczesnym prawem, również panującym w innych krajach katolickich i protestanckich.
W całej Europie przestępstwa przeciw religii, były zagrożone najwyższymi karami.
Burmistrzowie Jan Gotfryd Roesner i Jakub Henryk Zernecke zostali skazani na śmierć za niedopełnienie obowiązków – nie zapobiegli tumultowi i nie starali się uspokoić tłumu.
12 innych osób skazano na śmierć, gdyż były bezpośrednimi uczestnikami ataku na Kolegium Jezuickie.
Ponad 40 osób zostało skazanych na więzienie, inne na karę grzywny, a dwaj pastorzy luterańscy na banicję.
Kościół Najświętszej Marii Panny został odebrany protestantom i przekazany katolikom.
Rada Miasta Torunia miała składać się odtąd w połowie z katolików i w połowie z protestantów.
Wprawdzie przejście na katolicyzm mogło uratować skazanym życie – jednak tylko jedna osoba wykorzystała tę możliwość.
Burmistrz Zernecke zdołał uzyskać ułaskawienie od króla Augusta II.
Dwóch skazanych uciekło.
W czwartek 7 grudnia 1724 roku w Toruniu odbyła się egzekucja 10 luteran.
Burmistrza Jana Gotfryda Roesnera ścięto bez publiczności na wewnętrznym dziedzińcu Ratusza o godzinie 5 rano.
Pochowano go po cichu na cmentarzu św. Jerzego.
Miesiąc później miasto zorganizowało mu uroczysty pogrzeb.
Egzekucja burmistrza Roesnera. W: Daniel Ernest Jabłoński, Das betrübte Thorn, Berlin 1725, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Źródło: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
Pozostałym 9 skazanym obcięto głowy o godzinie 8 rano przed Ratuszem Staromiejskim na placu po jego zachodniej stronie.
Czterem z nich, którzy winni byli bluźnierstwa i zniszczyli święte obrazy odrąbano przedtem prawą dłoń.
Ciało jednego ze skazanych (najbardziej czynnego w czasie tumultu rzeźnika Krzysztofa Karwiese) zostało poćwiartowane, kat wyrwał mu serce i pokazał obecnym.
Zwłoki czterech najsurowiej skazanych zostały po egzekucji spalone na stosie poza murami miasta.
Matthys Pool, Egzekucja w Toruniu. W: Daniel Ernest Jabłoński, Das betrübte Thorn, Berlin 1725, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Źródło: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
Egzekucja odbiła się szerokim echem w całej ówczesnej Europie, a Jan Gotfryd Roesner stał się najsłynniejszym toruńskim burmistrzem.
Żadne zdarzenie w historii Torunia nigdy nie zyskało nawet porównywalnego światowego rozgłosu.
Krótko po jego śmierci ukazało się ponad 100 rozmaitych druków wydawanych w Amsterdamie, Londynie, Berlinie, Królewcu, Ulm, Frankfurcie nad Menem, Frankfurcie nad Odrą, Ratyzbonie, Hamburgu, Kolonii, Kaliszu, Warszawie które poświęcone były tumultowi toruńskiemu.
Europa została dosłownie zalana antypolskimi drukami ulotnymi.
Sprawa toruńska zwana jest w krajach protestanckich toruńskim krwawym sądem (Thorner Blutgericht) lub toruńską krwawą łaźnią (Thorner Blutbad).
Porównuje się ją nawet do nocy św. Bartłomieja we Francji – co jest kuriozalne.
Europejska opinię publiczną ukształtowały zwłaszcza dwa antykatolickie i antypolskie dzieła:
- Daniel Ernest Jabłoński – Das betrübte Thorn – Berlin 1725
- Michael Lilienthal – Der Thornschen Tragoedie – Königsberg 1725
Daniel Ernest Jabłoński, Das Betrübte Thorn, Berlin 1725, Sygnatura MAG 3151, Książnica Kopernikańska
Niestety skrajnie fałszywy obraz ukształtowany u zarania epoki Oświecenia o Polsce, jako o kraju głęboko nietolerancyjnym i zacofanym, źle nastawił opinie europejską wobec naszego kraju.
Miało to fatalne skutki, gdy doszło do rozbioru terytorium Rzeczpospolitej.
Ten stereotyp był umacniany przez zaborców przez cały XIX wiek.
Katarzyna Kluczwajd
Burmistrza Roesnera wizerunki różne
Rocznik Muzeum Okręgowego w Toruniu
TOM XIII/XIV – 2005 – strona 73-104
Sygnatura SIRr XXIXb/1t.13/14
Jerzy Dygdała
W cieniu głębokich konfliktów wyznaniowych (1719-1732)
W: Historia Torunia, Tom II, część III
s. 175-205
Sygnatura SIRr VIII/T-8t.2c
Marcin Swobodziński
Narodziny mitu „toruńskiej krwawej łaźni” i „krwawego sądu”
Rocznik Toruński – Tom 38 – rok 2011 – s. 197-213
Sygnatura SIRr II/18t.38
Martina Thomsen
„…i tak zostanie torunska Niniwa zburzona…”. Pismo Daniela Ernesta Jabłońskiego „Das betrübte Thorn” z 1725 r.
Rocznik Toruński – Tom 33 – Rok 2006 – s. 29-56
Sygnatura SIRr II/18t.33
Woldemar Gastpary
Sprawa toruńska w roku 1724
Warszawa 1969
Sygnatura SIRr VIb/5-3
Stanisław Salmonowicz
O problematyce politycznej i prawnej tzw. tumultu toruńskiego z 1724 roku
Czasopismo Prawno-Historyczne – Tom XXIV – Zeszyt 1 – Rok 1972 – Strony 223-237
Sygnatura MAG 03646-24
Stanisław Salmonowicz
O toruńskim tumulcie z roku 1724
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Tom XXVIII – 1983 – strony 161-184
Sygnatura MAG 71054-28
ks. Stanisław Kujot
Sprawa toruńska z r. 1724
Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego
Tom XX
Poznań 1893
Sygnatura WF 3335
Dokumenta odnoszące się do sprawy toruńskiej z r. 1724
Zebrał ks. Stanisław Kujot
Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego
Tom XXI
Poznań 1895
Sygnatura MAG XK 299
Michał Targowski
Tumult toruński z 1724 roku
Mówią Wieki – nr 2 / 2006
strony 42-46
Sygnatura MAG 04392-2006
Franz Jacobi
Das Thorner Blutgericht 1724
Hale 1896
Sygnatura MAG 296710
J. Edward Litten
Johann Gottfried Roesner und Das Thorner Blutgericht
Thorn 1894
Sygnatura MAG 193937
Hanna Widacka
Tumult toruński
Spotkania z Zabytkami
2008, nr 2, s. 20-21
Dostępne w Książnicy przez Cyfrową Wypożyczalnię ACADEMICA
Iwona Imańska
Z badań nad księgozbiorem prywatnym toruńskiego burmistrza Jana Godfryda Rösnera
Folia Toruniensia, Tom 12 : 2012, s. 29-41
Sygnatura SIRr II/34z.12
Stanisław Salmonowicz
W staropolskim Toruniu (XVI-XVIII w.)
Toruń 2005
Sygnatura SIRr VIII/T-106
Stanisław Salmonowicz
Rösner Jan Gotfryd
W: Toruński Słownik Biograficzny
Tom 2, s. 209-210
Sygnatura SIRr IIIA/12t.2
Stanisław Achremczyk
Roesner Jan Gotfryd
W: Polski Słownik Biograficzny
Tom XXXI, s. 380-381
Sygnatura SIRi XVIa/1-t.31
Stanislaw Salmonowicz
Podróże czeladnika ze Ścinawy i jego pobyt w Toruniu w 1724 roku
Zapiski Historyczne – Tom XLVIII – Rok 1983
zeszyt 3 – strony 175-183
Sygnatura SIRrII/3-1983b
Michał Bogusław Ruttich urodził się w Wilnie.
Jego ojciec był aptekarzem i luteraninem.
Studiował w Halle filologię i teologię.
Poznał język arabski.
W 1714 roku osiadł w Toruniu.
Miedzy 1714 a 1718 roku był profesorem Gimnazjum Akademickiego w Toruniu.
Był lektorem języka polskiego.
W 1714 roku ogłosił drukiem afisz zapowiadający rozpoczęcie nauczania języka polskiego w gimnazjum.
Plakat zawierał pochwałę języka polskiego.
Ruttich uważał go za swój język macierzysty.
Później poświęcił się jednak karierze duchownego protestanckiego.
Był pastorem i kaznodzieją języka polskiego w kościele św. Jerzego i u Najświętszej Panny Marii.
Mimo, iż był Polakiem i kaznodzieją języka polskiego był cenioną i wyróżniającą się postacią wśród toruńskich luteran.
To on udzielił ostatniej pociechy religijnej burmistrzowi Johannowi Gottfriedowi Rösnerowi przed egzekucją po tumulcie toruńskim.
To on był ostatnim protestanckim duchownym, który wygłosił kazanie w kościele Najświętszej Panny Marii zanim przejęli go katolicy w 1724 roku.
Z tego też powodu tragiczny spór Michała Rutticha z gminą luterańską i władzami miasta budzi zaskoczenie swoją gwałtownością.
Ruttich przeciwstawił się anachronicznym przepisom miejskim dyskryminującym język polski, w sytuacji gdy coraz więcej luteran toruńskich nie znało języka niemieckiego.
Michał Bogusław Ruttich już w 1718 roku wprowadził w ewangelickim kościele św. Jerzego na Chełmińskim Przedmieściu zwyczaj śpiewania pieśni kościelnych w języku polskim.
W maju 1728 roku na żądanie rodziny zmarłego polskiego luteranina ze Starego Miasta odprawił ceremonię pogrzebową w języku polskim, a nie niemieckim – na co zresztą uzyskał zgodę burmistrza.
Spotkał się jednak z gorszącą reakcją pastorów niemieckich, którzy zaczęli jednocześnie odprawiać ceremonię pogrzebową w języku niemieckim.
Spór toczył się dalej przed radą miejską, która złożona z niemieckich patrycjuszy, wypowiedziała się przeciwko językowi polskiemu.
Pastor Ruttich stał się obiektem nagonki ze strony swych protestanckich kolegów.
Był izolowany i osamotniony w swym środowisku.
W czerwcu 1728 roku Ruttich zrzekł się urzędu pastora.
W lutym 1729 roku odebrał sobie życie strzelając z pistoletu w serce.
Ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu
Afisz o podjęciu nauczania języka polskiego przez profesora toruńskiego gimnazjum Michała Bogusława Rutticha
Właśnie dobrze Mędrcy, człowieka na świat bez mowy, bez rozumu y bez rozsądku wychodzącego, do iedney gołey, na ktorey nic nie odmalowano, przyrownywaią tablicy.
Same bowiem nas uczy doświadczenie, że to wszystko w następuiących leciech pęzlem niby wychowania, nauk y ćwiczenia na człowieku wyrażono być musi.
Malarz sztuczny chcąc wyśmienity wystawić obraz, wytworny aby naprzód wyrysował grunt, nadewszytko pilne dokłada staranie, tenże potym rożnymi zdobi farbami.
Niebłądzę kiedy na tablicy młodości człowieczey mowę y wymowę swoyską za pierwszy pokładam grunt, który rozumieiąc, nietylko wszelkiey rostropności y nauki, z obcowania ludzkiego sam nabyć ; ale tez y czasu swego drugim nie bez pożytku udzielić może.
Grunt im czystszy, tym piękniejsze uda się malowanie ; lecz toby się nie stosowało do mowy, o którey wiadomo, iż każda iuż nie swoiskiey czystości, ale raczey w przymieszaniu cudzych ięzyków osobliwą nieiakąś szuka ozdobę: Włoch Łaciną, Francuz Polską, Niemiec Łacińską y Francuską, Polak tudzież Łacińską y Francuską swoie nadziewaią mowy.
Nie zboczę przecie z prawdy, twierdząc, iż każda mowa im samo przez się czystsza, tym doskonalszą chlubić się może ozdobą.
Żeby Malarz wyraziwszy na obrazie piękną Polską głowę, czuprynę y uszy, oney zaś Niemiecki kołnierz, suknię y szpadę przymalował, izaliby niekażdy to za szpetno y nieprzystoyno poczytał?
Tak właśnie miasto mniemaney ozdoby, obcymi tym wiecey Polski ięzyk plugawim słowy.
Luboć tedy choroba ta, nie tylko w Polską, ale tez y inne wnęciła się mowy, iednakże maiąc przed sobą wielu przykładów, całego Bractwa abo Towarzystwa uczonych ludzi we Francyi y Niemczech, do oczyscienia y zdobienia ięzyków swych iedynie postanowionych; tegoż szczęścia y Polskiey naszey sprzyiamy mowie.
Nacoż nam hoynymi we wszelkich słowach opływaiąc dostatkami, u cudzych się zapożyczać! abo nie toż samo czyni obraz Polski co konterfet Francuski? czemu związek Polski nie ma być ważny, iak Colligatia Łacińska y Aliancia Francuska?
Że Polska mowa sama przez się w gładkości, ludzkości y osobliwey swey wrodzoney powadze, żadnym obcym przyczyny nie ma ustępować ięzykom każdy wytwornych Polskich czytaiąc Mówców, z doświadczenia tego przyznać musi.
To wszystko obszerniey, poszczęśliwie skończoney Introdukcyi, we dwuch osobliwych Kolegiach, które z Łacińska Fundamentale & Practicum nazywaią, pokaże się.
Do tych młódź Toruńską na dzień 23. Miesiąca Kwietnia od godziny XI. aż d. XII. zaprasza.
Oznamiono w Toruniu w Niedzielę III po Wielkieynocy. Roku MDCCXIV.
Michał Bogusław Ruttich,
Prof. Publ. Extr.
Stanisław Salmonowicz
Tragiczny spór Michała Bogusława Rutticha. Z dziejów walki o język polski w Toruniu w początkach XVIII w.
Zapiski Historyczne
Tom 35 – 1970 – zeszyt 1, s. 37-50
Sygnatura SIRr II/3-1970a
Janina Przybyłowa
Profesor Ruttich i jego miłość do mowy polskiej
Gazeta Toruńska, 1956, nr 191
Sygnatura KM 01370
Stanisław Salmonowicz
Ruttich Michał Bogusław (1686-1729)
Polski Słownik Biograficzny
Tom 33, s. 261-262
Sygnatura XVIa/1-t.33
Zygmunt Mocarski
Plakat prof. Rutticha z 1714 r.
Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Tom 7, 1923, nr 2 i 3, s. 38-43
Sygnatura SIRr II/3-1923-1926
Stanisław Salmonowicz
Michał Bogusław Ruttich (1686-1729)
pastor, lingwista, miłośnik języka polskiego
W: Wybitni ludzie dawnego Torunia
s. 117-122
Sygnatura SIRr IIIA/3a
Stanisław Salmonowicz
Michał Bogusław Ruttich (1686-1729)
pastor i miłośnik języka polskiego
W: Wybitni Pomorzanie XVIII wieku
s. 168-172
Sygnatura SIRr IIIA/4d
Władysław Raczkiewicz, Fotografia w: Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni, Toruń 1939, Sygnatura SIRr VIb/7-1
Władysław Raczkiewicz urodził się 21 stycznia 1885 roku na Kaukazie.
Pochodził z ziemiańskiej rodziny z okolic Mińska.
Jednak po powstaniu styczniowym jego dziad został zesłany na Syberię.
Majątek rodziny skonfiskowano.
Po odbyciu zesłania nakazano mu osiedlić się z rodziną na Kaukazie.
Władysław Raczkiewicz studiował w Petersburgu i Dorpacie.
Po studiach został adwokatem w Mińsku.
Od wczesnej młodości był zaangażowany w patriotyczną konspirację.
W czasie rewolucji w Rosji zaangażował się w tworzenie polskich oddziałów wojskowych.
Został nawet w 1917 roku prezesem Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego w Piotrogrodzie.
W okresie międzywojennym pełnił wiele ważnych funkcji państwowych.
Był między innymi:
– cztery razy ministrem spraw wewnętrznych (1921, 1925, 1925-1926, 1935-1936)
– cztery razy wojewodą (nowogródzkim 1921-1924, wileńskim 1926-1930, krakowskim 1935, pomorskim 1936-1939)
– marszałkiem Senatu (1930-1935)
– prezesem Światowego Związku Polaków z Zagranicy
– prezesem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
Jako minister spraw wewnętrznych wydał w 1926 roku zarządzenie nadające Gdyni prawa miejskie.
Gdy był wojewodą pomorskim powstało Władysławowo wraz z wybudowaniem tam portu rybackiego (1938 rok).
Przedwojenna rezydencja wojewodów pomorskich – ul. Fredry 8. Dziś siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
Funkcje wojewody pomorskiego sprawował od 17 lipca 1936 roku do 5 września 1939 roku.
Urząd Wojewódzki mieścił się w Toruniu w gmachu przy Fosie Staromiejskiej 3 (obecnie Collegium Maius UMK).
Rezydencja wojewodów pomorskich znajdowała się przy ulicy Fredry 8 (obecnie siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).
Wielką zasługą Władysława Raczkiewicza było powstanie tzw. Wielkiego Pomorza.
1 kwietnia 1938 roku granice województwa pomorskiego powiększyły się.
Do województwa pomorskiego włączono wówczas 6 powiatów z województwa poznańskiego i 4 powiaty z województwa warszawskiego.
Częścią Wielkiego Pomorza stały się Bydgoszcz i Inowrocław.
Za sprawą Władysława Raczkiewicza Toruń stał się siedzibą pomorskiego Kuratorium Oświaty i Sądu Apelacyjnego.
Pomorski Urząd Wojewódzki, Fotografia w: Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni, Toruń 1939, Sygnatura SIRr VIb/7-1
Pomorski Urząd Wojewódzki – pierwotnie siedziba Szkoły Przemysłowej – dziś Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
30 września 1939 roku w Paryżu Władysław Raczkiewicz został zaprzysiężony na czwartego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Wydarzenie to pozwoliło zachować ciągłość państwa polskiego w latach II wojny światowej.
W 1945 roku odmówił współpracy ze Związkiem Radzieckim w tworzeniu rządu w kraju.
Funkcję prezydenta sprawował do swojej śmierci 15 marca 1947.
Zmarł w Wielkiej Brytanii po wielu latach zmagania się z białaczką.
Pochowany został (podobnie jak Władysław Sikorski) na cmentarzu Lotników Polskich w Newark.
Wszyscy, którzy go znali potwierdzali, że miał świetną prezencję, takt i dobre maniery.
Był przystojny, elokwentny, elegancki i obyty w towarzystwie.
Cieszył się bardzo dużym szacunkiem brytyjskiej arystokracji i rodziny królewskiej.
Posiadał umiejętność obcowania z ludźmi i dar ich zjednywania.
Unikał zatargów i był człowiekiem kompromisu.
25 października 2010 roku odsłonięto w Toruniu pomnik Władysława Raczkiewicza.
Autorem projektu jest Zbigniew Mikielewicz.
Pomnik stanął przed gmachem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Zbigniew Biegański
Związki Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza z Pomorzem i Kujawami
W: Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej na Pomorzu i Kujawach
Sygnatura SIRr IIIA/97
Naczelnik i Prezydenci II Rzeczypospolitej
Opracowanie biogramów: Alicja Pacholczyk
Warszawa 1991
Sygnatura MAG 237714
Wacław Szyszkowski
Raczkiewicz Władysław (1885-1947)
Polski Słownik Biograficzny
Tom XXiX, s. 607-614
Sygnatura SIRi XVIa/1-t.29
Zygmunt Kaczmarek
Marszałkowie Senatu II Rzeczypospolitej
Warszawa 1992
Sygnatura MAG 240014
Walentyna Korpalska
Raczkiewicz Władysław
W: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwislańskiego
Tom 4, str. 26-27
Sygnatura SIRr IIIA/2t.4
Andrzej Ajnenkiel, Andrzej Drzycimski, Janina Paradowska
Prezydenci Polski
Warszawa 1991
Sygnatura SIRr XVIa/H-9
Mieczysław Wojciechowski
Władysław Raczkiewicz – działacz społeczny i państwowy na Wileńszczyźnie i Pomorzu w okresie międzywojennym (ocena jego działalności w nieznanym przemówieniu z lipca-sierpnia 1939 r.)
W: Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność
Sygnatura MAG TN 35045
Bożena Czwojdrak, Kazimierz Miroszewski, Jakub Morawiec, Jerzy Sperka
Wielka księga królów i prezydentów Polski
Chorzów 2012
Sygnatura MAG 295175
Jacek Piotrowski
Władysław Raczkiewicz – zapomniany prezydent
Mówią Wieki
Nr 06/07 – czerwiec 2007
s. 26-30
Sygnatura MAG 04392-2007
