Next Page
Toruński modernizm
Architektura miasta 1920-1989
Redakcja naukowa: Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski
Seria: Zabytki Toruńskie Młodszego Pokolenia
Wydawca: Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki
Toruń 2016
Sygnatura SIR XXXIIIb/162
Książka zawiera referaty wygłoszone na II konferencji z cyklu „Toruńskie zabytki młodszego pokolenia”.
Konferencja „Toruński modernizm. Architektura miasta 1920-1989” odbyła się 28 listopada 2015 roku w Centrum Dialogu – Bibliotece Diecezjalnej w Toruniu.
W książce opublikowano następujące referaty:
- Bożena Grzegorczyk – Modernizm: próba spojrzenia z perspektywy minionego czasu
- Michał Pszczółkowski – Wpływy warszawskie w międzywojennej architekturze Torunia
- Katarzyna Uchowicz – Mobilny modernizm. Warszawa versus Toruń w twórczości Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy
- Marcin Ceglarski, Jakub Polak – Nowa Gazownia Miejska w Toruniu
- Cezary Lisowski – Renesans modernizmu. Wnętrze toruńskiej Kasy Chorych
- Michał Wiśniewski – Socmodernizm: historia późnej nowoczesności w architekturze Polski Ludowej
- Emilia Ziółkowska – W poszukiwaniu nowoczesności. Architektura kampusu uniwersyteckiego i jej metamorfozy
- Konstancja Górska – Polski modernizm na Rubinkowie
- Cezary Lisowski – Wnętrza których nie było
Należy podkreślić, że książka jest bardzo bogato ilustrowana.
Ludwik Kolankowski był wybitnym polskim historykiem i pierwszym rektorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Urodził się 21 czerwca 1882 roku w Nadwórnie na Pokuciu w ubogim, krytym słomą domku robotnika tartacznego.
Miał sześcioro rodzeństwa, które żywiło półtorej hektarowe pole i jedna krowa.
Ukończył gimnazjum w Stanisławowie.
Studia we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza zakończył w 1906 roku doktoratem.
Potem przez rok studiował również w Berlinie.
Habilitował się w 1913 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Po odzyskaniu niepodległość w 1918 roku pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (do 1922 roku).
Jako pełnomocnik Naczelnika Państwa w 1919 roku brał udział we wskrzeszeniu Uniwersytetu Wileńskiego.
W 1919 roku był również Generalnym Komisarzem Cywilnym przy Zarządzie Ziem Wschodnich i organizował polską administrację państwową na Kresach.
Tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w 1936 roku.
Jego najważniejsze dzieła naukowe dotyczą epoki jagiellońskiej:
- Zygmunt August, wielki książę Litwy do roku 1548 (Lwów 1913)
- Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego za Jagiellonów 1377–1499 (Warszawa 1930)
- Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne (Lwów 1936)
Wykładał kolejno na uniwersytetach w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Warszawie, Łodzi i Toruniu.
Pracował również w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie (1906-1918) oraz był dyrektorem Biblioteki Ordynacji Zamojskiej w Warszawie (1929-1944).
Biblioteka Zamojskich poniosła duże straty w pożarze we wrześniu 1939 roku.
Najcenniejsze zbiory zamurowano potem w jej piwnicach, co sprawiło że ocalały po upadku powstania warszawskiego.
Poza tym Ludwik Kolankowski uratował, wywożąc z Warszawy do Łowicza, najstarszy egzemplarz „Kroniki” Galla Anonima, Mszał Tyniecki, rękopis „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza i „rękopis „Faraona” Bolesława Prusa.
Po wojnie jako prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego zabiegał o utworzenie uniwersytetu na Pomorzu.
Jeszcze wcześniej organizował uniwersytet w Łodzi, jako jego prorektor.
13 sierpnia 1945 roku został delegatem Ministra Oświaty do zorganizowania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Do Torunia przybył 22 sierpnia i od razu jego auto zostało zatrzymane do wyjaśnienia przez milicję z powodu braku wymaganych dokumentów.
23 sierpnia powołał Senat Akademicki.
24 sierpnia dekretem Krajowej Rady Narodowej powołano uniwersytet w Toruniu.
20 września Ludwik Kolankowski został formalnie rektorem.
5 stycznia 1946 roku odbyła się uroczysta inauguracja roku akademickiego.
We wrześniu 1948 roku, po trzech latach kierowania uniwersytetem, został przez władze komunistyczne zmuszony do złożenia rezygnacji.
Po ustąpieniu z funkcji rektora kierował Biblioteką Uniwersytecką (1949-1955).
Zmarł w Toruniu 19 marca 1956 roku.
Został pochowany na cmentarzu św. Jerzego.
Ludwik Kolankowski 1882-1982
Materiały sesji w stulecie urodzin
pod. red. Andrzeja Tomczaka
Toruń 1983
Sygnatura MAG 191167
- Stanisław Dembiński – Profesor Ludwik Kolankowski jako jeden z twórców i pierwszy Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Zenon Hubert Nowak – Rola Ludwika Kolankowskiego w historiografii polskiej
- Janusz Małłek – Ludwik Kolankowski a uniwersytety polskie
- Jerzy Serczyk – Ludwik Kolankowski – polityk i człowiek
- Bogdan Ryszewski – Ludwik Kolankowski jako bibliotekarz
- Halina Lewczyk, Maria Śliwińska – Bibliografia prac Ludwika Kolankowskiego
Ludwik Kolankowski (1882-1956)
W pięćdziesiątą rocznicę śmierci
pod red. Wiesława Sieradzana
Toruń 2006
Sygnatura SIRr IIIB/Kolankowski
- Aleksander Gieysztor – Ludwik Kolankowski (1882-1956) (przedruk z Polskiego Słownika biograficznego)
- Andrzej Tomczak – Ludwik Kolankowski w nowszej literaturze
- Ludwik Kolankowski – Pierwsze trzy lata istnienia UMK (1945-1948). Garść wspomnień pierwszego Rektora z okresu organizacyjnego (do druku przygotowała Sylwia Grochowina)
- Bibliografia publikacji Ludwika Kolankowskiego (oprac. Ireneusz Czarciński)
- Wykaz najważniejszych publikacji o Ludwiku Kolankowskim (oprac. Ireneusz Czarciński)
Ludwik Kolankowski 1882-1956
Zapiski Pamiętnikarskie
Do druku przygotowała, wstępem i przypisami opatrzyła Sylwia Grochowina
Toruń 2012
Sygnatura MAG 294311
dr Artur Trapszyc
Urbanonimia Torunia a problem ochrony zabytków niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Prelekcja
24 maja 2018
Książnica Kopernikańska w Toruniu
W czwartek 24 maja 2018 roku miało miejsce w Książnicy Kopernikańskiej doroczne walne zebranie członków Towarzystwa Miłośników Torunia.
Zebranie prowadził profesor Krzysztof Mikulski.
Honorowym gościem był prezydent Torunia Michał Zaleski.
Walne zebranie poprzedziła prelekcja dr Artura Trapszyca z Muzeum Etnograficznego w Toruniu.
Prelegent opowiedział zebranym o urbanonimii, czyli nazewnictwie miejskim, o nazwach ulic, placów, budynków, osiedli, dzielnic, parków.
Wyjaśnił, jakie znaczenie mają te nazwy w kontekście niematerialnego dziedzictwa kulturowego naszego miasta.
Opowiedział o działalności Zespołu do spraw Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego na terenie Województwa Kujawsko-Pomorskiego, który działa od 2015 roku przy Muzeum Etnograficznym w porozumieniu z Urzędem Marszałkowskim.
Stare nazewnictwo ma wartość zabytkową, gdyż przekazuje pamięć o nieistniejącym już krajobrazie społecznym i geograficznym.
W nazwach zapisana jest treść historyczna.
Szczególną wartość mają nie tylko nazwy urzędowe, ale również potoczne (Małpi Gaj, Tryfta, Kunort, Wygoda, Rudelka, Garbaty Mostek, Krowi Mostek).
Należy starać się o przywrócenie nazw zlikwidowanych (ul. Nadbrzeżna, ul. Portowa, ul. Krzyżacka, ul. Pańska, ul. Panieńska, ul. Wałowa).
Niestety wartość kulturowa nazw nie jest doceniana.
W naszym województwie z początkiem roku zlikwidowano aż 59 nazw miejscowości.
Dr Trapszyc zakończył swoje wystąpienie apelem o ochronę nazw przed zmianami, o przywracanie nazw starych i o wprowadzanie nazw zwyczajowych.
