Next Page
Bogusz Wasik
Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej
(od XIII do XV wieku)
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Toruń 2016
Sygnatura SIRr XXXIIIb/163
Dr Bogusz Wasik jest absolwentem zarówno konserwatorstwa jak i archeologi.
Uczestniczył w wielu badaniach archeologicznych w Polsce i za granicą.
Specjalizuje się w tematyce kastellogicznej, architekturze zamków krzyżackich, historii technik budowlanych.
Książka „Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku)” jest rozszerzoną wersją jego dysertacji doktorskiej.
Rozprawa poświęcona jest analizie procesu budowlanego i związanych z nim technik.
Autor bada murowane zamki należące do zakonu krzyżackiego jak i te, które były siedzibami biskupów i kapituły diecezji chełmińskiej.
Ziemia chełmińska wyróżnia się dużym zagęszczeniem sieci zamków.
Monografia dotyczy 16 zamków: Bierzgłowo, Bratian, Brodnica, Golub, Grudziądz, Kowalewo Pomorskie, Lipienek, Papowo Biskupie, Pokrzywno, Radzyń Chełmiński, Rogóźno, Starogród, Toruń, Lubawa, Wąbrzeźno i Kurzętnik.
Książka dzieli się na dziewięć rozdziałów:
- Zagadnienia wstępne – tematyka, metoda, zakres chronologiczny
- Dzieje zainteresowań i stan badań nad zamkami ziemi chełmińskiej
- Lokalizacja i wybór miejsca pod budowę zamków na ziemi chełmińskiej
- Zagadnienia związane z projektowaniem
- Prace ziemne
- Materiały budowlane
- Konstrukcje murów
- Charakterystyka wybranych elementów architektury
- Dzieje budowy i rozplanowanie zamków na ziemi chełmińskiej
- Podsumowanie
Zakon budował swoje zamki z rozmachem, z ogromnym nakładem pracy i środków.
Zamki następnie rozbudowywano przez całe dziesięciolecia.
Autor podzielił budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej na kilka okresów:
- okres budowy warowni drewniano-ziemnych (2.-3. ćwierć XIII w.)
- okres zastępowania zamków drewnianych murowanymi (2. połowa XIII w.)
- okres zaadoptowywania zamku typu kasztelowego (lata 80-te XIII w. – 1. ćwierć XIV w.)
- okres „klasycznych” zamków kasztelowych (2. ćwierć XIV w.)
- okres rozbudów i modernizacji fortyfikacji (2. połowa XIV – 1. połowa XV w.)
Książka zawiera bardzo dużo planów, rycin, fotografii.
Jan Tyszkiewicz
Ostatnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1519-1521
Wydanie 2
Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa 2015
Sygnatura SIRr VIb/4-48
Prof. zw. dr hab. Jan Tyszkiewicz jest wybitnym znawcą historii średniowiecza i historii wojskowości.
Związany jest z Uniwersytetem Warszawskim i Akademią Humanistyczną w Pułtusku.
Pierwsze wydanie „Ostatniej wojny z Zakonem Krzyżackim 1519-1521” miało miejsce w 1991 roku.
Wcześniej ta wojna bardzo rzadko stanowiła przedmiot studiów historycznych.
Autor przywiązuje uwagę zarówno do zmagań dyplomatycznych, jak i do analizy strategi i taktyki walczących stron.
Na wstępie przybliża skomplikowany splot stosunków politycznych.
Później omawia nadejście wojny i jej początek.
Szczęśliwe dla strony polsko-litewskiej zmagania zbrojne toczyły się wiosną 1520 roku.
Ich uwieńczeniem było oblężenie Królewca.
Po walkach nastąpiły rokowania w Toruniu.
Latem 1520 roku znowu doszło do wznowienia działań wojennych, które przyniosły kontrofensywę krzyżacką.
Od lutego 1521 roku wojna zaczęła zamierać.
Kompromisowy układ toruńsko-prabucki zawarto 5 kwietnia 1521 roku.
Osobny rozdział monografii poświęcony jest problemowi udziału Tatarów w wojnie.
Autor omówił również zagadnienia związane z wojskiem i wojskowością.
Pracę kończy posłowie poświęcone perspektywą dalszych badań nad wojną 1519-1521.
Książkę wzbogacają mapy i ilustracje.
Wojciech Wilkowski
Krzyżacka polityka osadnicza i lokacyjna
w ziemi świeckiej, człuchowskiej i tucholskiej
Świecie 2015
Sygnatura VIb/4-46
Monografia Wojciecha Wilkowskiego jest pokłosiem jego pracy magisterskiej obronionej na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Recenzentem opracowania jest prof. dr hab. Maksymilian Grzegorz.
Autor podjął się zadania syntetycznego ujęcia krzyżackiej polityki osadniczej i lokacyjnej na Pomorzu Gdańskim.
W tym celu konieczne było odtworzenie sieci osadniczej w czasach zakonnych i obowiązującego wówczas stanu prawnego.
Wojciech Wilkowski omówił również przyczyny i skutki akcji lokacyjnej, wyjaśnił politykę Zakonu wobec posiadaczy wsi, przedstawił rozkład zaludnienia.
Autor poświecił wiele miejsca lokacyjnym przekształceniom osad prawa polskiego na osady prawa chełmińskiego (odmiany niemieckiego prawa magdeburskiego).
Rozprawa składa się z czterech rozdziałów:
- Przemiany prawne i gospodarcze w południowych i południowo-zachodnich komturstwach Pomorza Gdańskiego
- Prawo polskie i niemieckie na Pomorzu Gdańskim
- Sieć osadnicza i sytuacja prawna osad w komturstwach południowych i południowo-zachodnich Pomorza Gdańskiego
- Lokacje miast
Do książki dołączona jest mapa „Sieć osadnicza komturstw świeckiego, człuchowskiego i tucholskiego w latach 1309-1454”.
